Reklama

Niedziela na lato

Szlakiem JPII

Kajakiem przez Bory Tucholskie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Naszą kajakową eskapadę zaczynamy w niewielkiej leśnej osadzie – Nowa Brda, będącej zwyczajowym miejscem rozpoczynania spływów w górnym biegu rzeki. Przed laty miejscowość słynęła z działającej tu papierni, która została założona w 1696 r. jeszcze przez księcia Radziwiłła. Na skraju miejscowości, przy tzw. moście Karola, na skarpie nad Brdą, ustawiono kamienny obelisk z inskrypcją: „Tu, w Nowej Brdzie 23.VII.1953 r. rozpoczął swoje kajakowe wędrówki ks. Karol Wojtyła Papież Jan Paweł II”. Nieco dalej, za mostem kolejowym, znajduje się duże leśne pole biwakowe (Stanica Nowa Brda). Następne dobre miejsce na biwak znajdziemy dopiero za 40 km, w miejscowości Sąpolno. Zabudowania wiejskie są po lewej stronie, to m.in. stary dwór i park. Po prawej stronie, przed mostem drogowym, znajduje się prywatne pole biwakowe. Przy drodze, na prawym brzegu, obok wysokiego drewnianego krzyża lokalna społeczność ustawiła kamień z tablicą pamiątkową i słowami Jana Pawła II: „Był taki czas, kiedy ludzie nie przestawali wędrować”. Karol Wojtyła nocował, wraz ze swoimi towarzyszami, ok. 26 sierpnia1953 r. Przez następne kilometry rzeka leniwie płynie wśród łąk i pól w wyżłobionej przez lodowiec głębokiej rynnie, aż dociera do dużej kaszubskiej wsi Swornegacie. Jest to ważny ośrodek wypoczynkowy z naturalną plażą, stanicą wodną i bogatym zapleczem noclegowym. Warto zwiedzić neobarokowy kościół św. Barbary z 1913 r., z wnętrzem utrzymanym w stylu kaszubskim.

Na odcinku środkowej Brdy najbardziej interesującym miejscem jest Rytel – duża wieś letniskowa z dobrze rozwiniętą siecią handlowo-usługową. Są w niej: przychodnia, apteka, poczta, gastronomia, pole biwakowe, wypożyczalnia kajaków, komunikacja PKS i PKP. Tutaj rozdziela się bieg Wielkiego Kanału Brdy i samej rzeki, które dotychczas płynęły obok siebie. Za wsią rzeka wpływa na teren Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Zajmuje on obszar prawie 37 tys. ha powierzchni. Obszar położony w dorzeczu rzeki Brdy porastają leśne kompleksy sosnowe. Stwierdzono tu występowanie wielu rzadkich i chronionych gatunków roślin. Żyją tu rzadkie gatunki zwierząt. Stwierdzono lęgi aż 134 gatunków ptaków; zagęszczenie par lęgowych zimorodka należy do jednych z największych w Polsce. Nazwa miejscowości Rytel pochodzi od nazwiska karczmarza Marcina Retela, który w 1430 r. otrzymał od komtura z Tucholi prawo do założenia karczmy przy trakcie gdańskim w miejscu przeprawy przez Brdę. Najcenniejszym zabytkiem Rytla jest niedawno odrestaurowany neobarokowy kościół Najwiętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego z 1911 r. Założycielem parafii katolickiej w Rytlu, budowniczym kościoła i wieloletnim proboszczem był ks. Antoni Kowalkowski (1866 – 1933) – aktywny działacz na rzecz polskości i autor popularnych pieśni religijnych, m.in. Pan Jezus już się zbliża.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Choć trasa spływu prowadzi cały czas Brdą, warto zrobić na 98,2 km mały wypad i Czerską Strugą, lewobocznym dopływem Brdy, powiosłować do miejscowości Fojutowo; wprawdzie pod prąd, ale nurt nie jest zbyt wartki, a do pokonania są jedynie 4 km. Główną atrakcją jest zabytkowy akwedukt zbudowany w połowie XIX wieku w ramach dużego projektu wodno-melioracyjnego służącego nawadnianiu Łąk Czerskich. Kamienno-ceglany obiekt jest wzorowany na słynnych akweduktach rzymskich. Stanowi skrzyżowanie Wielkiego Kanału Brdy i Czerskiej Strugi. Jest to największa (75 m długości) budowla tego typu w kraju. Niedawno do użytku oddano 15-metrową wieżę widokową, z której rozciąga się malowniczy widok na okolicę.

Końcowym punktem naszego spływu jest osada leśna Woziwoda, która stanowi również siedzibę nadleśnictwa. Przed mostem drogowym po lewej stronie znajdują się przystań, pole namiotowe i zielona szkoła – Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej. Tuż za mostem można wyjść na ścieżkę edukacyjną przyrodniczo-leśną (z trzynastoma przystankami) o długości ok. 5 km, która prowadzi przez najciekawsze fragmenty Borów Tucholskich. Część trasy wiedzie przez rezerwat krajobrazowy Dolina Rzeki Brdy. Stąd do Tucholi jest tylko 10 km. Spływ można zakończyć tutaj lub zdecydować się na jego kontynuowanie. Należy jednak pamiętać, że rzeka zaraz za mostem wpływa do rezerwatu przyrody Dolina Rzeki Brdy. Na terenie rezerwatu, który kończy się przy moście Piła Młyn (ok. 30 km dalej). Brda ma na tym odcinku charakter rzeki górskiej, szybszy nurt, liczne bystrza; często napotyka się zwalone drzewa i wystające z wody kamienie. W zależności od poziomu wody odcinek ten może stwarzać pewne trudności przeprawowe nawet doświadczonym kajakarzom.

Za tydzień, w kolejnym odcinku naszego cyklu, wybierzemy się jeszcze bardziej na zachód Polski – na Pojezierze Drawskie – na kolejny z papieskich szlaków wodnych.

Polska na szlakach św. Jana Pawła II Lato w pełni służy wypoczynkowi nad wodą na łonie natury. Kontynuując nasz wakacyjny cykl o ukochanych miejscach Karola Wojtyły – Ojca Świętego Jana Pawła II, dziś wyruszamy nad Brdę, główną arterię wodną Borów Tucholskich. To właśnie na tej rzece przyszły papież zdobywał pierwsze „kajakowe szlify”. Był tu co najmniej trzykrotnie: najpierw jako ksiądz, później jako biskup i w końcu jako kardynał. Wojtyła pływał tu z członkami krakowskiego Duszpasterstwa Akademickiego „Środowisko”. W 1953 r. zaczęli spływ od Nowej Brdy. W 1972 r. podobnie jak w 1966 r., grupa wyruszyła z Nowej Brdy, ale kard. Wojtyła dojechał później i zaczął spływ na Jeziorze Łąckim. Po latach, podczas wizyty apostolskiej w Bydgoszczy, nie mogło zabraknąć wspomnień o pionierskim spływie z 1953 r. Papież powiedział wtedy: „Ze wzruszeniem wracam pamięcią do tego czasu, kiedy miałem okazję podziwiać piękno tej ziemi. Pierwszy raz płynąłem Brdą. Tak się nam ta rzeka spodobała, chociaż już był wrzesień, że przy końcu wybuchł bunt. Wszyscy kajakarze krzyczeli: Nie płyniemy do Bydgoszczy!”. W Bydgoszczy rzeka uchodzi do Wisły i kończy się trasa spływu.

Brda, główna arteria wodna Borów Tucholskich, to jeden z większych lewobrzeżnych dopływów Dolnej Wisły. Jej długość wynosi prawie 240 km. Rzeka jest bardzo malownicza i prawie na całym swym biegu dostępna dla turystyki kajakowej. Mimo że czasami wygląda jak górski potok, a czasami toczy leniwie swe wody jak prawdziwie nizinna rzeka, jest szlakiem łatwym. Nawet dla osób, które za wiosła chwytają tylko sporadycznie. Podstawowa wersja trasy to 1-dniowy spływ środkową Brdą między miejscowościami Mylof a Woziwoda (odcinek o długości 26 km). Spływy, w których brał udział Karol Wojtyła, zaczynały się jednak w górnym biegu rzeki, w Nowej Brdzie, opisujemy więc również ten odcinek trasy. Pokonanie całej trasy spływu, liczącej 104 km, wymaga co najmniej 3 dni. W górnym biegu rzeki często występuje niski poziom wody, co może być dość uciążliwe w realizacji spływu.

Spływy Brdą: papieski i zimowy
Od kilku lat jest organizowany Spływ Papieski rzeką Brdą. Jednodniowy spływ na odcinku z Mylofa do Woziwody odbywa się z reguły w sobotę w pierwszej połowie czerwca. Organizatorem jest Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy. Bliższych informacji należy szukać na stronie szkoły: www.kpsw.edu.pl . Ciekawą inicjatywą jest spływ zimowy Brdą, którego tradycja sięga 1965 r. Oficjalna nazwa tej cyklicznej imprezy to Międzynarodowy Zimowy Spływ Kajakowy na Brdzie im. Jerzego Korka. Spływ ma miejsce z reguły w drugiej połowie lutego i trwa 3 dni, podczas których uczestnicy pokonują następujące odcinki: Mylof – Nadolna Karczma, Nadolna Karczma – Płaskosz, Płaskosz – Świt (lub Piła Młyn). Szczegóły i warunki uczestnictwa na stronie spływu: www.zimowa-brda.8h.pl .

Ze św. Małgorzatą w herbie
Tuchola leży nad rzeką Kicz i niewielkim jeziorem Głęboczek. To obecne centrum kulturalne Borów Tucholskich ma bogatą historię, sięgającą XIII wieku. To właśnie z tutejszego zamku komtur Henryk von Schwelborn miał przywieźć słynne dwa miecze, które otrzymał król Władysław Jagiełło przed bitwą pod Grunwaldem w 1410 r. Z zamku krzyżackiego komtura zachowały się tylko fundamenty, na których stoi obecna siedziba starostwa powiatowego. W miasteczku warto się zatrzymać, aby obejrzeć odrestaurowany rynek, przedwojenny modernistyczny kościół Bożego Ciała i przede wszystkim Muzeum Borów Tucholskich. Tuchola ma w herbie św. Małgorzatę. Według legendy, patronka uchroniła miasto, wybawiając je z trwającego kilka miesięcy oblężenia – doradziła mieszkańcom, by rzucali chlebem w atakujących.

2022-07-05 12:23

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Brdą przez Bory Tucholskie

Niedziela rzeszowska 31/2020, str. IV

[ TEMATY ]

spływ kajakowy

Brda

Bory Tucholskie

Mirek i Magda Osip-Pokrywka

Spływ Brdą

Spływ Brdą

Lato w pełni służy wypoczynkowi nad wodą na łonie natury. Kontynuując wakacyjny cykl o ukochanych miejscach Karola Wojtyły – Ojca Św. Jana Pawła II, dziś wyruszamy nad Brdę, główną arterię wodną Borów Tucholskich. To właśnie na tej rzece przyszły papież zdobywał pierwsze „kajakowe szlify”. Był tu co najmniej trzykrotnie: najpierw jako ksiądz, później jako biskup i w końcu jako kardynał.

Przyszły papież pływał tu z członkami Krakowskiego Duszpasterstwa Akademickiego „Środowisko”. W 1953 r. zaczęli spływ od Nowej Brdy, podobnie jak w 1966, w 1972 r. grupa wyruszyła z Nowej Brdy, ale kard. Karol Wojtyła dojechał później i zaczął spływ na Jeziorze Łąckim. Po latach, podczas wizyty apostolskiej w Bydgoszczy, nie mogło zabraknąć wspomnień o pionierskim spływie z 1953 r. Papież mówił wtedy: „Ze wzruszeniem wracam pamięcią do tego czasu, kiedy miałem okazję podziwiać piękno tej ziemi. Pierwszy raz płynąłem Brdą. Tak się nam ta rzeka spodobała, chociaż już był wrzesień, że przy końcu wybuchł bunt. Wszyscy kajakarze krzyczeli: Nie płyniemy do Bydgoszczy!” (od autora: w Bydgoszczy rzeka uchodzi do Wisły i kończy się szlak kajakowy). Brda to główna arteria wodna Borów Tucholskich i jeden z większych lewobrzeżnych dopływów dolnej Wisły. Jej długość wynosi prawie 240 km. Rzeka jest bardzo malownicza i prawie na całym swym biegu dostępna dla turystyki kajakowej. Mimo że czasami wygląda jak górski potok, a czasami toczy leniwie swe wody, jak prawdziwie nizinna rzeka, jest szlakiem łatwym. Nawet dla osób, które za wiosła chwytają tylko sporadycznie. Płynąc kajakiem, warto czasami zrobić sobie przystanek i zwiedzić mijane miejscowości. Godnym takiej uwagi jest duża wieś letniskowa Rytel. Tutaj rozdziela się bieg Wielkiego Kanału Brdy i samej rzeki, a za wsią rozpoczyna teren Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska karczmarza Marcina Retela, który w 1430 r. otrzymał od komtura z Tucholi prawo do założenia karczmy przy trakcie gdańskim, w miejscu przeprawy przez Brdę. Najcenniejszym zabytkiem Rytla jest niedawno odrestaurowany neobarokowy kościół NMP Królowej Różańca Św. z 1911 r. Założycielem parafii katolickiej w Rytlu, budowniczym kościoła i wieloletnim proboszczem był ks. Antoni Kowalkowski (1866 – 1933), aktywny działacz na rzecz polskości i autor popularnych pieśni religijnych m.in.: Pan Jezus już się zbliża.

CZYTAJ DALEJ

„Napełnił naczynie wodą i zaczął umywać uczniom nogi” (J 13, 5)

Niedziela warszawska 15/2004

[ TEMATY ]

Wielki Tydzień

pl.wikipedia.org

Mistrz Księgi Domowej, "Chrystus myjący nogi apostołom", 1475

Mistrz Księgi Domowej,

1. Wszelkie „umywanie”, „obmywanie się” lub kogoś albo czegoś kojarzy się ściśle z faktem istnienia jakiegoś brudu. Umywanie to akcja mająca na celu właśnie uwolnienie się od tego brudu. I jak o brudzie można mówić w znaczeniu dosłownym i przenośnym, taki też sens posiada czynność obmywania; jest to oczyszczanie się z fizycznego brudu albo akcja symboliczna powodująca uwolnienie się od moralnego zbrukania. To ten ostatni rodzaj obmycia ma na myśli Psalmista, kiedy woła: „Obmyj mnie całego z nieprawości moich i oczyść ze wszystkich moich grzechów …obmyj mnie a stanę się bielszy od śniegu” (Ps 51, 4-9). Wszelkie „bycie brudnym” sprowadza na nas złe, nieprzyjemne samopoczucie, uwolnienie się zaś od owego brudu przez obmycie przynosi wyraźną ulgę.
Biblia mówi wiele razy o obydwu rodzajach zarówno brudu jak i obmycia, czyli oczyszczenia. W rozważaniach niniejszych zajmiemy się obmyciami z brudu w znaczeniu moralnym.

CZYTAJ DALEJ

Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować

2024-03-29 06:20

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

rozważanie

Adobe. Stock

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Dzisiaj nie ma Mszy św. w kościele, ale adorując krzyż, rozważamy miłość Boga posuniętą do ofiary Bożego Syna. Izajasz opisuje Jego cierpienie i nagrodę za podjęcie go (Iz 52, 13 – 53, 12). To cierpienie, poczynając od krwi ogrodu Oliwnego do śmierci na krzyżu, miało swoich świadków, choć żaden z nich nie miał pojęcia, że w tym momencie dzieją się rzeczy większe niż to, co widzą. „Podobnie, jak wielu patrzyło na niego ze zgrozą – tak zniekształcony, niepodobny do człowieka był jego wygląd i jego postać niepodobna do ludzi – tak też wprawi w zdumienie wiele narodów. Królowie zamkną przed nim swoje usta, bo ujrzą coś, o czym im nie mówiono, i zrozumieją coś, o czym nigdy nie słyszeli” (Iz 52, 14n). Krew Jezusa płynie jeszcze po Jego śmierci – z przebitego boku wylewa się zdrój miłosierdzia na cały świat. Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję