Reklama

Niedziela Lubelska

Trzy święte dni

Niedziela lubelska 12/2013, str. 1, 6-7

[ TEMATY ]

Triduum Paschalne

Paweł Wysoki

Liturgia Męki Pańskiej

Liturgia Męki Pańskiej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

URSZULA BUGLEWICZ: - W roku liturgicznym najważniejszym wydarzeniem jest Triduum Paschalne. Przygotowania do obchodów tego święta, jak i sam przebieg, nie mają równych sobie. Na czym polega fenomen tych dni?

KS. MACIEJ STASZAK: - Triduum Paschalne jest tym w ciągu roku, czym niedziela w ciągu tygodnia - świętym czasem. Jest to świętowanie największej tajemnicy naszej wiary. Bez męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa nie ma chrześcijaństwa, Triduum jest więc kluczem do zrozumienia naszej wiary. Kościół je świętuje jako jedno zbawcze wydarzenie, dzięki któremu dokonało się odkupienie człowieka.

- Mówimy „trzy święte dni”, a od czwartku do niedzieli wychodzi nam cztery. Jak zatem liczyć czas w liturgii?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- W liturgicznym rozumieniu czas „biegnie” trochę inaczej niż normalnie. Nie jest mierzony od północy do północy, ale od wieczora do wieczora. Obchody najważniejszych świąt rozpoczynamy zwykle w wigilię, czyli w przeddzień święta. Triduum Paschalne rozpoczyna się w Wielki Czwartek Mszą Wieczerzy Pańskiej, stąd do piątkowego wieczoru mamy jeden dzień, drugi trwa od piątkowego zmierzchu do sobotniego wieczoru, a trzeci od sobotniej nocy do II Nieszporów Niedzieli Wielkanocnej. W skład Triduum wchodzą nie trzy dni, od czwartku do soboty, ale właściwie cztery - od czwartku aż do Niedzieli Zmartwychwstania.

- Uporządkowaliśmy czas, ale jeszcze nam zostało wyjaśnienie drugiego członu z nazwy Triduum Paschalne.

- Tutaj musimy odwołać się do tradycji judaistycznej. Słowo „pascha” z języka hebrajskiego oznacza przejście. Żydzi świętowali Paschę jako najważniejsze wydarzenie w ciągu roku, jako pamiątkę przejścia przez Morze Czerwone. Chociaż ich wędrówka do Ziemi Obiecanej trwała 40 lat, samo przejście było znakiem uzyskania wolności i obecności Boga w narodzie. Podobnie Jezus przez swoją zbawczą mękę, śmierć i zmartwychwstanie przeprowadził nas ze zniewolenia grzechem do wolności, ze śmierci do życia.

Reklama

- Skoro wyjaśniliśmy już podstawowe pojęcia, możemy pochylić się nad bogatą w znaki liturgią tych dni.

- Triduum Paschalne rozpoczyna się w Wielki Czwartek Mszą Wieczerzy Pańskiej. W tym dniu w naszych kościołach, poza katedrą, sprawowana jest tylko jedna Msza św. w godzinach wieczornych, która koncentruje uwagę zgromadzonych na sakramentach Eucharystii i kapłaństwa. W czasie liturgii jest sprawowany symboliczny gest umycia nóg, dokonywany na pamiątkę wydarzeń z Wieczernika. Obrzęd ten, sprawowany nie tylko w katedrze przez biskupa, ale również w wielu naszych parafiach, jest znakiem miłości i służby na wzór Chrystusa, według którego królowanie polega na służeniu bliźnim. Uroczysta Msza św. kończy się przeniesieniem Jezusa obecnego w Najświętszym Sakramencie do tzw. ciemnicy, czyli do kaplicy adoracji. Dzieje się tak na pamiątkę zdrady Jezusa przez Judasza, pojmania Go w Ogrodzie Oliwnym i zatrzymania na resztę nocy w więzieniu. W wielu parafiach dokonuje się także obrzęd obnażenia ołtarza. Po Mszy św. zdejmuje się z niego obrus, zabiera świece, krzyż i kwiaty, obrazując tym odarcie Jezusa z szat i Jego osamotnienie. Po liturgii Wielkiego Czwartku wierni mogą pozostać w kościołach na adoracji i czuwaniu, towarzysząc Jezusowi swoją modlitwą i obecnością. Aż do radosnego Alleluja, rozbrzmiewającego w noc z soboty na niedzielę, milkną dzwony i organy, w kościele trwa cisza, powaga.

- Drugim świętym dniem jest Wielki Piątek…

- Wielki Piątek jest pamiątką męki i śmierci Jezusa. Gromadzimy się w kościołach na liturgii Męki Pańskiej, nie Mszy św., ale szczególnej liturgii, która upamiętnia tamte wydarzenia i wskazuje na krzyż Chrystusa. Liturgia rozpoczyna się w zupełniej ciszy, a przewodniczący jej prezbiter pada przed ołtarzem na twarz i w milczeniu modli się, nawiązując do modlitwy Jezusa w Ogrójcu. Pozostali uczestnicy towarzyszą mu w tej modlitwie w ciszy, na kolanach. Następnie jest sprawowana Liturgia Słowa, której centralnym elementem jest odczytanie fragmentu Ewangelii o męce i śmierci Jezusa, tzw. pasji. Po niej następuje rozbudowana modlitwa wiernych, na którą składa się dziesięć wezwań obejmujących wszystkich ludzi. Skoro Chrystus umarł za wszystkich, bez wyjątku, to modlitwa Kościoła obejmuje nie tylko chrześcijan czy wierzących, ale też tych, którzy Boga nie poznali lub w Niego nie uwierzyli. Kolejnym wydarzeniem wielkopiątkowej liturgii jest adoracja krzyża, który jest uroczyście wnoszony do kościoła. Krzyż, którego ramiona od piątej niedzieli Wielkiego Postu są zasłonięte, zostaje ukazany zgromadzonym jako drzewo, na którym dokonało się nasze zbawienie. W odpowiedzi wierni przez ucałowanie oddają cześć Chrystusowi, który umarł na krzyżu. Ostatnim elementem jest Komunia św., która wyraża nasze zjednoczenie z Chrystusem. W polskiej tradycji jest celebrowany jeszcze obrzęd związany z przeniesieniem Najświętszego Sakramentu do grobu Pańskiego. Poza tym w wielu kościołach w tym dniu jest sprawowane nabożeństwo Drogi Krzyżowej, w której rozpamiętujemy ostatnie chwile życia Jezusa.

- Współczesny świat, nastawiony na sukces, zysk i urodę, zdaje się nie rozumieć ani nie potrzebować takiego czasu. Zapomina o wielkopiątkowej powadze i szybko przechodzi do wielkanocnej radości…

- Życie człowieka to nie tylko pasmo sukcesów, zdrowie i uroda. Wokół nas jest wiele cierpienia, bólu i śmierci, których nie sposób uniknąć. Czas żałoby, trwania przy Chrystusowym grobie nie tylko w piątek, ale również w sobotę, pozwala na rozważanie nie tylko tajemnicy zbawienia, ale też na refleksję nad własnym, upływającym życiem. Chociaż w wielu domach Wielka Sobota jest przeżywana jako radosne święto, połączone przede wszystkim z poświęceniem pokarmów, warto przywrócić temu czasowi pierwotny charakter żałoby, czuwania i trwania na modlitwie przy grobie Chrystusa. Służy temu także obecna w naszej kulturze tradycja powstrzymywania się od spożywania pokarmów mięsnych. Wielka Sobota winna być czasem powagi i milczenia. To czas żałoby i bycia z Chrystusem złożonym do grobu. Kościół tego dnia, podobnie jak w Wielki Piątek, powstrzymuje się od sprawowania Eucharystii.

- Kiedy więc mija czas żałoby i można cieszyć się zwycięstwem Chrystusa nad śmiercią?

- W sobotnią noc, już po zapadnięciu zmierzchu, w naszych kościołach rozpoczynamy sprawowanie Liturgii Wigilii Paschalnej. Noc z soboty na niedzielę jest najważniejsza, bo wówczas Chrystus zmartwychwstał. Zresztą, całe święta zyskały nazwę wielkanocnych, wskazując, że centrum wydarzeń paschalnych przypada na noc, w czasie której zmartwychwstał Chrystus. Według opisów Ewangelii, gdy niewiasty w niedzielny poranek przyszły do grobu, nie było w nim Pana. Nie wiemy dokładnie, kiedy zmartwychwstał, dlatego czuwamy już po zapadnięciu zmroku. Dla chrześcijan właśnie ta noc staje się czasem świętowania, a Liturgia Wigilii Paschalnej jest centralną liturgią w ciągu roku, dlatego gromadzimy się na czuwaniu, modlitwie, słuchaniu słowa oraz na sprawowaniu Eucharystii. Kościół odzyskuje świąteczne dekoracje, grają organy, rozbrzmiewa radosne Alleluja. Uroczysty nastrój podkreśla biały kolor szat liturgicznych. Od starożytności chrześcijańskiej to właśnie tej nocy udzielano chrztu św. katechumenom. Fakt ten i w dzisiejszych czasach podkreśla, że jest to noc przejścia ze śmierci do życia, z niewoli grzechu do wolności dziecka Bożego.

- Liturgia Wigilii Paschalnej jest wyjątkowo długa i tak bogata w znaki, być może wielu osobom trudno ją zrozumieć.

- Liturgia Wigilii Paschalnej jest czuwaniem na cześć Pana, zaś wszyscy wierni, posłuszni nauczaniu Ewangelii, powinni być podobni do ludzi, którzy oczekują swego Pana, aby gdy powróci, zastał ich czuwających i zaprosił ich do swego stołu (Łk 12, 35-48). Liturgia tej nocy koncentruje się wokół czterech podstawowych znaków, które ją wyjaśniają. Są nimi światło, woda, słowo Boże i Eucharystia. Msza św. rozpoczyna się błogosławieństwem ognia płonącego przed kościołem, od którego jest zapalany paschał - świeca symbolizująca zmartwychwstałego Chrystusa. Jezus jest światłem, które rozprasza ciemności, co ukazane jest przez wniesienie zapalonego paschału do ciemnego wnętrza świątyni. Od tego jednego światła swoje świece zapalają wierni, gdyż Chrystus zwyciężający mroki grzechu i śmierci wskazuje nam drogę życia. Podążając za Nim, kroczymy w blasku radości Zmartwychwstania. W pełnym blasku kościele słuchamy radosnego śpiewu Orędzia Wielkanocnego - Exultetu, które jest obwieszczeniem prawdy, że Chrystus, skruszywszy więzy śmierci, jako zwycięzca wyszedł z otchłani. W czasie Liturgii Wigilii Paschalnej jest czytanych więcej niż zwykle fragmentów Pisma Świętego. Ukazują one historię zbawienia człowieka od stworzenia świata, aż po zmartwychwstanie Chrystusa. Kolejnym znakiem jest woda, która oczyszcza, obmywa i daje człowiekowi życie, tak w materialnym, jak i w duchowym wymiarze. Ważnym elementem jest więc odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych, które niegdyś składali za nas rodzice. Podczas Liturgii Wigilii Paschalnej zgromadzeni wyznają wiarę i zostają pokropieni wodą, która jest znakiem życia. Doświadczamy tej prawdy, będąc zanurzonymi w wodzie chrztu św., który wszczepia nas w Kościół i sprawia, że przynależymy do Chrystusa. Centrum Wigilii Paschalnej jest sprawowanie Eucharystii. To, co dokonało się na krzyżu w sposób krwawy, uobecnia się na ołtarzu w sposób bezkrwawy. Dzięki Eucharystii Jezus jest stale obecny w naszym życiu.

- W naszej tradycji radosne Alleluja obwieszczają światu rezurekcyjne dzwony. Zatem, czy po nocy czuwania mamy obowiązek uczestniczyć w liturgii Niedzieli Wielkanocnej?

- W polskiej tradycji procesja rezurekcyjna odbywa się przed pierwszą Mszą św. sprawowaną w niedzielny poranek; w wielu parafiach te Msze św. sprawowane są nieco wcześniej niż zwykle, o świcie. Istnieje także możliwość procesji obwieszczającej zmartwychwstanie Pana w środku nocy, na zakończenie Liturgii Wigilii Paschalnej. A obowiązku uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. nie mają już ci, którzy w nocy brali udział w Liturgii Wigilii Paschalnej, gdyż ta liturgia należy już do Niedzieli Zmartwychwstania.

- Kościół zachęca wiernych do pełnego uczestnictwa w liturgii Triduum Paschalnego, a obowiązek dotyczy tylko Niedzieli Wielkanocnej. Kto nie rozpoczyna świąt w czwartek, wiele traci…

- Święta wielkanocne koncentrują się na męce, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa, a ich szczyt przypada na noc z soboty na niedzielę. Jeśli ktoś uświadomi sobie znaczenie zbawczego wydarzenia, które w Chrystusie dokonało się podczas tych dni, w naturalny sposób będzie chciał uczestniczyć w całym Triduum, a nie tylko w jego części. W przeżywanym przez nas Roku Wiary szczególnie ważne jest, by znaleźć czas na zgłębienie tajemnicy Zmartwychwstania, które jest fundamentem naszej wiary.

2013-03-20 12:50

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Dziś Wielki Piątek – patrzymy na krzyż

[ TEMATY ]

krzyż

Triduum Paschalne

Wielki Piątek

Karol Porwich /Niedziela

Wielki Piątek jest dramatycznym dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. Jest to jedyny dzień w roku, kiedy nie jest sprawowana Msza św. W kościołach odprawiana jest Liturgia Męki Pańskiej, a na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Jest to dzień postu ścisłego. Z powodu pandemii koronawirusa, liturgie odbędą się z udziałem jedynie małych grup wiernych oraz będą transmitowane w telewizji i internecie.

Piątek jest w zasadzie pierwszym dniem Triduum Paschalnego. Dni najważniejszych Świąt Kościoła są bowiem liczone zgodnie z tradycją żydowską, od zachodu słońca.

CZYTAJ DALEJ

Zmarł ks. Roman Kneblewski

2024-03-27 09:35

[ TEMATY ]

Roman Kneblewski

YouTube/zrzut

Ks. Roman Kneblewski

Ks. Roman Kneblewski

Zmarł ks. dr Roman Adam Kneblewski, emerytowany kapłan diecezji bydgoskiej. Prosimy o modlitwę w Jego intencji - informację podała Diecezja Bydgoska.

Wieczny odpoczynek racz Mu dać, Panie…

CZYTAJ DALEJ

Caritas. Jałmużna „Last Minute”

2024-03-28 11:03

CAL

Caritas Archidiecezji Lubelskiej podjęła się trudu zebrania funduszy na rzecz osób najbardziej potrzebujących w okresie Wielkanocy. Kolejna akacja to Jałmużna „Last Minute”. To nie tylko zwykła zbiórka pieniędzy, ale gest solidarności i wspólnoty wobec tych, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję