Reklama

Niedziela w Warszawie

Miasteczko w ogrodzie

Chcecie zobaczyć miasto-ogród? Koniecznie jedźcie do Podkowy Leśnej, tylko tu udało się wprowadzić w życie tę ideę - zachęca Mateusz Dzieduszycki, producent telewizyjny i szef Razem.tv

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Idea miasta-ogrodu Ebenezera Howarda była dość fantastyczna, dlatego drugiej takiej miejscowości rzeczywiście chyba nie ma w Polsce. To pewnie jedno z niewielu miast, w którym nie ma blokowiska, ba!: ani jednego bloku. Projekt urbanistyczny wykonany w 1925 r. przez znanego niegdyś architekta i urbanistę Antoniego Jawornickiego zaczęto realizować już w latach dwudziestych ubiegłego wieku.

Zgodnie z założeniem ulice miały się rozchodzić promieniście i w półkolu. Dzielnice miały być oddzielone od centrum szerokimi pasami lasu. I tak też się stało. W naturalnym, leśnym otoczeniu powstało tu unikalne osiedle, które od początku przyciągało ludzi nietuzinkowych. W 1981 r. Podkowa Leśna zostaje wpisana do rejestru zabytków ze względu na niepowtarzalny układ urbanistyczny, zabudowę i zieleń miasta-ogrodu. Licząca dziś ok. 4 tys. mieszkańców Podkowa stała się zabytkiem techniki - urbanistyki i architektury.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Z dziada, pradziada

- Miejscowość jest letniskowa, stworzona z myślą, że będzie płucami Warszawy. Z założenia miało to być miasto bez konkretnego centrum, na planie ogrodu. Ulice na mapie wyglądają jak alejki w parku. I to się udało i ten charakter, nie bez kłopotów w czasach PRL, się zachował - mówi Mateusz Dzieduszycki.

Reklama

Ale dla niego, mieszkańca miejscowości od urodzenia do dziś, Podkowa to przede wszystkim ludzie. Jak mówi, miejscowa społeczność tylko pozornie dzieli się na tych, którzy już dawno wrośli w to miejsce, dawno zapuścili korzenie rodzinne i tych, którzy napłynęli w ostatnich latach czy dziesięcioleciach. - Co ciekawe, osoby napływowe bardzo szybko wrastają w okolicę i stają się jeszcze bardziej stuprocentowymi podkowianami i dwustuprocentowymi patriotami lokalnymi - mówi.

Podkowa - i przed II wojną światową i w ostatnim dwudziestoleciu ściągała nietuzinkowych ludzi, wśród których znalazło się wielu artystów i literatów, w tym m.in. Jarosław Iwaszkiewicz, Benedykt Hertz, Irena Krzywicka czy Jan Skotnicki. - Co by nie powiedzieć o Iwaszkiewiczu, a był to człowiek ze skomplikowanym życiorysem, ma on swoje ważne miejsce w literaturze polskiej - mówi Mateusz Dzieduszycki.

Ważną postacią - i dla Podkowy i dla samego Dzieduszyckiego - był wieloletni proboszcz tutejszej parafii pw. św. Krzysztofa, nieżyjący już ks. Leon Kantorski. W latach 60. ks. Kantorski najpewniej jako pierwszy w Polsce organizował Msze big-bitowe, ruch oazowy (w tym specyficzną podkowiańską ich formę - grupy „Świetlików”), od lat 70. aktywnie wspierał opozycję. W latach 80. kościół stał się centrum niezależnego życia kulturalnego i opozycyjnego.

Ogród w ogrodzie

Unikatem jest stworzony przez ks. Leona ogród otaczający świątynię. Wymyślił go jako jej zielone przedłużenie. Znalazł się w nim i ogród biblijny i ptasi raj. - Kościół św. Krzysztofa, mój parafialny, stanowi centrum Podkowy - mówi Mateusz Dzieduszycki. - Duch patriotyczny zawsze był tu mocny i nadal taki jest. Obecny proboszcz kultywuje tradycję ks. Kantorskiego. Dba też o kościół od strony wizualnej. Pawie w przykościelnym ogrodzie to jedna z miejscowych atrakcji. Nie wiem czy jest jeszcze gdzieś w Polsce drugie takie miejsce.

Reklama

Jednak, jak zaznacza, w latach jego dzieciństwa, w latach 70. Podkowa była wiochą, podupadłą peryferią, do której trudno było dotrzeć, gdzie były kocie łby, budka z warzywami, ale na większe zakupy trzeba było jechać do Warszawy.

- Ale nawet taka zapuszczona Podkowa, z podniszczonymi zabytkami, była wyraźnie inna niż sąsiednie miejscowości. Być może dlatego, że leżała na uboczu, uchowała się od przemielenia przez komunę, przy pomocy bloków i blokowisk - mówi szef Razem.tv. Po 1989 r. miasteczko wyraźnie ożyło.

Miasto-azyl

Z czasem mieszkanie tu stało się nobilitujące. - Przypomniano sobie o jego inteligenckiej, nieco elitarnej tradycji. Ja tak tego nie odbieram, tu się urodziłem i wychowałem, ale ludzie rzeczywiście widzieli w tym coś niezwykłego - mówi. - Jako młody chłopak zastanawiałem się, co w tych kocich łbach ludzie widzą takiego. Z czasem zacząłem odkrywać okolice. Tradycję literacką, nietuzinkowe domy, historię.

Dowiedział się o tradycji konspiracyjnej. Podkowa była w czasie II wojny światowej azylem dla osób poszukiwanych przez Niemców, dla konspiratorów, ale i dla Żydów. Także po upadku Powstania Warszawskiego Podkowa Leśna przyjmuje tysiące warszawskich wygnańców. - Miejscowy proboszcz uratował wielu Żydów, którzy się tu ukrywali. Do tych, którzy szantażowali Żydów wydaniem, wysyłał chłopców z lasu, żeby ich uspokoili i to się udawało - mówi Dzieduszycki.

Reklama

W okolicy działały silne oddziały zbrojne, odbywały się szkolenia wojskowe. Zrzuty ludzi, broni i amunicji przyjmowane były na zrzutowisku „Osowiec” pod nieodległymi Książenicami i w Lesie Młochowskim. Podkowa wraz z miejscowościami leżącymi na trasie Komorów - Milanówek zyskała wtedy nazwę „małego Londynu” - ze względu na miejsce pobytu i spotkań władz Polski podziemnej.

Trzecia młodość

Podkowa ze względu na układ architektoniczny i urbanistyczny cała jest zabytkiem, ale nie brakuje także ciekawych, wiekowych budynków. Warto zawiesić oko na „Aidzie”, drewnianej, pięknie odrestaurowanej willi Iwaszkiewiczów (bywali tu Karol Szymanowski, Antoni Słonimski i Jan Lechoń; ten pierwszy tworzył tu balet „Harnasie”). Odrestaurowane są: budynek „Kasyno” (nie mający nic wspólnego z hazardem; była to główna budowla publiczna miasta-ogrodu) i dawny pałacyk myśliwski Stanisława Lilpopa, współzałożyciela Podkowy.

- W „Kasynie” można zjeść smaczny obiad, jest w nim też siedziba prężnego miejskiego ośrodka kultury. Zwłaszcza latem, w ciepłych miesiącach, bardzo dużo się tam dzieje - mówi Mateusz Dzieduszycki. - Duża część imprez w Podkowie to autentycznie społeczne, oddolne inicjatywy, bardzo ożywiające nasze miasteczko.

Sporo dzieje się też w „Aidzie”. Na początku sierpnia ogród zabytkowej willi wypełniła liczna publiczność, która przyjęła zaproszenie na koncert tang z okresu międzywojnia „Trzecia młodość Aidy: Tango Retro w Aidzie”. Koncertowi towarzyszyła wystawa archiwalnych fotografii z lat 1925-1969 „Życie codzienne w dawnej Podkowie”. Kolejne koncerty z tego cyklu odbędą się tam 1 i 15 września.

Okolica jest wymarzona także dla miłośników tzw. czynnego wypoczynku. - Jest Las Młochowski, gdzie można spacerować, są tam trasy rowerowe, a zimą dla narciarzy biegowych. I trasy dla miłośników koni. W okolicy jest kilka stajni - reklamuje Dzieduszycki. Nie wszyscy mają szczęście mieszkać w Podkowie, ale zawsze mogą tu przyjechać np. „Wukadką”, na dzień, a choćby na kilka godzin.

2013-08-28 12:15

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Moje wędrówki po Włoszech

Niedziela Ogólnopolska 36/1999

[ TEMATY ]

turystyka

Ned Dunn - Flickr / en.wikipedia.org

Viterbo

Viterbo
Niewielkie Viterbo, położone w północnym Lacjum, w porównaniu z innymi miastami Italii nie posiada zbyt wielu szczególnie cennych zabytków. Poza kilkoma renesansowymi pałacami i dwoma romańskimi kościołami jest tu jeszcze pałac papieski z unikalną gotycką loggią - i to prawie wszystko. Miasteczko samo w sobie jest jednak urokliwe i natknąć się w nim można na wiele czarujących zaułków i placyków. Podążając nimi, przypadkowy wędrowiec bezwiednie kroczy śladami pewnego dziewczęcia, które żyło tutaj w połowie XIII w. Biedni rodzice nadali dziecku imię Róża, tak podobno było urodziwe. Ta młoda istotka, nie dbając jednak zbytnio o sprawy doczesnego świata, swoim nad wiek rozwiniętym życiem duchowym, modlitwą, a przede wszystkim pokutą starała się dawać współziomkom godziwy przykład chrześcijańskiego życia. Jak to zwykle w takich przypadkach bywa, dziewczyna ściągnęła na siebie wiele przykrości i prześladowań, łącznie z wygnaniem z rodzinnego miasta. Nie przyjęto jej też do miejscowego klasztoru klarysek. Ponieważ jednak moc w słabości się doskonali, tak też po jej rychłej śmierci w 1253 r. otrzymane u jej grobu liczne łaski zwróciły uwagę na tę skromną, a świętą postać. Już w cztery lata po jej śmierci nietknięte rozkładem ciało przeniesiono w uroczystej procesji pod przewodnictwem papieża Aleksandra IV do kościoła Sióstr Klarysek. W ten sposób znalazła się tam, gdzie odmówiono jej wstępu za życia. Kanonizowana dwieście lat później, w 1458 r., po dokonanym u jej ciała uzdrowieniu jednego z kardynałów, stała się odtąd św. Róża patronką Viterbo. Jej skromny domek został pieczołowicie odrestaurowany i można go dzisiaj oglądać niedaleko kościoła pod wezwaniem Świętej. Miasto co roku 3 września wieczorem, czci pamięć św. Róży a forma tego święta przybiera kształt nigdzie indziej nie spotykany. Dobrze zachowane - pomimo upływu ponad 700 lat - serce św. Róży umieszczane jest w relikwiarzu na szczycie trzydziestometrowej wieży i obnoszone ulicami miasta w uroczystej procesji. Tradycja budowy bardzo wysokich wież, zwanych tutaj "macchina di Santa Rosa", sięga z górą trzystu lat. Dawniej starano się budować wieże coraz wyższe i wyższe, tak że przekraczały wysokość 30 m. Jednak po serii tragicznych wypadków zmniejszono nieco wysokość, lecz i tak konstrukcja sięga czwartego piętra.Rzęsiście oświetlona budowla wystaje niejednokrotnie ponad dachy domów miasta, tak że jej wierzchołek przesuwa się majestatycznie ponad budynkami. Konstrukcja wieży św. Róży składa się z metalowego rusztowania, drewnianych wsporników i niezwykle bogato udekorowanej obudowy z masy papierowej. Waga tak wysokiej budowli jest niebagatelna i przekracza pięć ton. Aby unieść tak ogromny ciężar i nie przewrócić go podczas procesji, tragarze, zwani tutaj "kawalerami św. Róży", muszą długo ćwiczyć. Zwłaszcza trudna i niebezpieczna jest operacja uniesienia w górę "macchiny". Musi się to odbywać równo i jednocześnie z każdej ze stron, gdyż inaczej może dojść do przechyłów wieży, grożących jej przewróceniem. Prestiżowe zajęcie tragarzy wymaga doświadczenia i dlatego czynią to przeważnie ci sami z roku na rok, rzadko i nieznacznie zmieniając skład osobowy zespołu. "Kawalerowie św. Róży" traktują swoją misję bardzo poważnie. Noszą białe tradycyjne stroje i w tym samym kolorze chusty na głowach, a w talii są przepasani czerwonymi szarfami. Po dziesięciu latach noszenia mają prawo do założenia prestiżowej niebieskiej szarfy. Wieczorna procesja, której trasa liczy ok. jednego kilometra, ściąga do Viterbo wielu widzów z całego Lacjum, którzy wraz z mieszkańcami zapełniają tłumnie ulice, okna, balkony i dachy pobliskich domów. Zawsze pozostaje dreszczyk emocji, iż wieża może się przewrócić. Tak nieraz bywało. W 1801 r. krzyk okradzionej przez złodzieja kobiety spowodował tumult wśród widzów. Wybuchła panika i 22 osoby zostały stratowane na śmierć. Trzynaście lat później w wyniku zawalenia się części ogromnej wieży dwóch tragarzy poniosło śmierć, a kilku innych zostało rannych. W 1820 r. zbudowana przez Angelo Papiniego nowa wieża została przewrócona na głównej ulicy Viterbo, zwanej Corso Italia. Stało się tak na skutek rozkołysania wysokiej konstrukcji przez niefrasobliwych tragarzy, którzy nadużyli wina, świętując zakończenie budowy nowego obiektu. W 1893 r. ulewny deszcz uniemożliwił rozpoczęcie procesji, a podniecona takim obrotem sprawy grupa anarchistów zniszczyła wieżę, podpalając ją. Wreszcie stosunkowo niedawno, w 1967 r., przechył wieży wymusił przerwanie procesji. Na szczęście obyło się bez ofiar w ludziach. Każda wieża nosi nazwisko swojego konstruktora. Obecnie używana nazywa się Giuseppe Zucchi i została zbudowana w 1967 r. Otrzymała przydomek "lot aniołów", ze względu na liczne postacie tych duchów niebieskich, umieszczone na czterech kolejnych piętrach. Na samym szczycie budowlę wieńczy postać św. Róży. W miejscowym muzeum można zobaczyć modele wież noszonych w procesjach w przeszłości. Viterbo leży przy drodze do Rzymu, a więc łatwo tu zajrzeć podczas pielgrzymki do Wiecznego Miasta.
CZYTAJ DALEJ

Św. Szarbel. Po Matce Bożej to największy cudotwórca!

Zaraz po Matce Bożej świętym, który czyni najwięcej cudów jest obecnie św. Szarbel. Aktualnie istnieje 45 tysięcy potwierdzonych cudów – powiedział Polskifr.fr bp Samer Nassif, duchowny katolicki obrządku maronickiego, pochodzący z Libanu – ojczyzny św. Szarbela. Dziadek bp. Nassifa i jego wujowie byli świadkami niezwykłych okoliczności, które towarzyszyły otwarciu grobu św. Szarbela po wielu latach od śmierci pustelnika.

Szarbel został ogłoszony świętym w 1977 roku przez św. Pawła VI. Obecnie jest czczony w bardzo wielu miejscach na całym świecie, również w Polsce. Jego grób znajduje się w Annaja – miejscu szczególnie związanym z jego życiem pustelniczym. „Kiedyś byłem w miejscu pochówku Szarbela i spotkałem grupę Chińczyków. Rozmawiałem z kobietą, która krzyczała: Uzdrowił mnie! Uzdrowił!” – opowiedział bp Samer Nassif.
CZYTAJ DALEJ

Śląskie: Ponad 500 interwencji strażaków, najtrudniejsza sytuacja w powiecie bielskim

2025-07-28 09:30

[ TEMATY ]

intensywne opady

PAP/Darek Delmanowicz

Ponad 500 razy interweniowali od niedzieli w związku z silnymi opadami strażacy w województwie śląskim – poinformował w poniedziałek wojewoda Marek Wójcik. Najtrudniejsza sytuacja jest w powiecie bielskim. Lokalne rzeki przekroczyły tam stany alarmowe.

Wojewoda poinformował, że w całym regionie do godz. 9.00 strażacy interweniowali 509 razy. Najwięcej w Bielsku-Białej i w powiecie bielskim – łącznie 300 razy. Kolejne pod względem liczby wyjazdów strażaków były powiaty częstochowski, cieszyński i Częstochowa.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję