Możny ród Lubomirskich pieczętujący się herbem Szreniawa wydał wielu zacnych przedstawicieli i dobroczyńców Kościoła. Ojciec łańcuckiego księcia Stanisława „cnoty swemi dał mu wzór jak służyć Panu Bogu i Ojczyźnie...”.

Książę władca

Kiedy Roku Pańskiego 1621 zmarł pod Chocimiem hetman Chodkiewicz, książę Stanisław Lubomirski z Łańcuta przejął dowództwo, które pozwoliło powstrzymać szczęśliwie kolejne szturmy tureckie i zmusić wroga do podpisania porozumienia. Po pomyślnie zakończonych rokowaniach papież okrzyknął Lubomirskiego „obrońcą chrześcijaństwa”. Książę jako wotum za zwycięstwo ufundował wiele kościołów. Dysponował tysiąc osobowym dworem, ale jako przedstawiciel swojej warstwy społecznej chciał, aby spełniano wszelkie jego zachcianki... Za przykład niech posłuży sprawa z karmelitami, którzy – jako zakon surowej obserwancji – odmówili używania kapel i śpiewaków podczas nabożeństw. Książę przeforsował swoje, interweniując w tej sprawie nawet na kapitule generalnej zakonu. Książę Stanisław odnowił również łańcucką farę oraz przywrócił łańcuckim dominikanom ich klasztor wraz z kościołem (po reformacji). Mógł więc śmiało być nazwany odnowicielem łańcuckich kościołów. Został pochowany w podziemiach kościoła Karmelitów w Wiśniczu. Wspomnijmy, że hitlerowcy dokonali profanacji jego szczątków, dlatego w 2009 r. miał miejsce powtórny pogrzeb księcia.

Książę hetman

Syn naszego księcia – Jerzy Sebastian Lubomirski pełnił urząd hetmana polnego i dniach 18-29 stycznia 1656 r. gościł na zamku łańcuckim króla Jana Kazimierza Wazę, który zastanawiał się tutaj jak uchronić Rzeczpospolitą przed najeźdźcą szwedzkim. Monarcha odwiedził i łańcucką farę, a 20 stycznia w Łańcucie zawiązana została przy boku Jana Kazimierza konfederacja koronna – co oznaczało, że na jej czele stanął sam król. Zapadła uchwała o dalszym prowadzeniu walk ze Szwedami. Wśród sygnatariuszy aktu konfederacji znaleźli się najważniejsi dostojnicy w tym biskup przemyski Andrzej Trzebicki. Książę Jerzy Sebastian ponownie odnowił zniszczone po najeździe księcia Rakoczego kościoły (w tym wystawił kaplicę swojego patrona św. Sebastiana). Dodatkowym powodem był ślub jego córki Krystyny z kasztelanem krakowskim Feliksem Kazimierzem Potockim. Ślub ten wprawił w zdumienie ówczesne elity całej Rzeczypospolitej zaskakując swoim rozmachem. Konie w poczcie pana młodego pokryte były posrebrzaną zbroją. Cały ten pochód liczył blisko półtora tysiąca ludzi. Na przeciwko nim w Głuchowie oczekiwali marszałek wielki koronny Jerzy Sebastian Lubomirski ze swoją świtą. Kiedy młoda para przybyła do Łańcuta, powitała ich salwa oddana z dwunastu dział. W miejscowym kościele odbył się ślub, a w chwili zawierania związku małżeńskiego oddano salwę honorową 24 razy. Ucztowano na zamku, gdzie do stołu podawało sześćset ludzi.

Kolejno w Łańcucie rządy sprawowali synowie księcia hetmana: Franciszek (który dokończył renowację łańcuckiej fary) oraz Stanisław Herakliusz. U tego ostatniego gościł w Łańcucie król Jan III Sobieski. Książę Stanisław Herakliusz znany był również z tego, iż wydawał zalecenia do swoich poddanych zaczynające się od słów: „Ponieważ wszystkie sprawy i zabawy ludzkie powinny zaczynać się od Pana Boga – jako źródła wszelkiego dobra”... Warto wspomnieć, że na zamku łańcuckim w 1704 r. w obecności króla Augusta II Mocnego ogłoszono manifest przeciwko Szwedom oraz Stanisławowi Leszczyńskiemu, który został w szwedzkim obozie wojskowym wybrany królem Polski.

Książę... piekielnych ciemności

Jednak kolejnego właściciela Łańcuta oraz Piotraszówki – dzisiejszej Boguchwały, Teodora, zwano księciem piekielnych ciemności. Dopuszczał się licznych nadużyć i aktów przemocy. Pobierał w swoich dobrach liczne kontrybucje, dopuszczał się ze swoim prywatnym wojskiem licznych szkód. Spotykał się z królem szwedzkim Karolem XII. Prawdziwy skandal w kręgach polskiej magnaterii wybuchł po tym, jak książę odbił krakowskiemu kupcowi urodziwą małżonkę Elżbietę Cumming, którą poślubił. Ten mezalians z mieszczką spowodował, że elity państwowe odwróciły się od niego. Znany był z tego, że wybudował piękny zespół kościelny w Boguchwale (jako zadośćuczynienie za swoje gwałtowne postępowanie), a także odremontował kościół farny w Łańcucie i odbudował kościół Dominikanów. W 1733 r. gościł w Łańcucie Stanisława Konarskiego, najwybitniejszego polskiego pijara i założyciela Collegium Nobilium. Pod koniec życia miał rzec: „Bogu chwała, że skończyłem swoje kościoły...” (Od tego zresztą wzięto nazwę Boguchwały).