Swoim kształtem budynek nawiązuje do wiejskich zabudowań, jakie były w Markowej w okresie II wojny światowej. Z zewnątrz pokryty jest materiałem przypominającym zardzewiałą blachę. W środku zostanie odtworzone wnętrze wiejskiej chaty. Znajdzie się tam wyposażenie z domu Ulmów. Obiekt w stanie surowym jest już gotowy. Przygotowywane są przetargi na wykonanie aranżacji ekspozycji.
W tym roku uroczystości upamiętniające śmierć Rodziny Ulmów odbyły się dwa razy: 24 marca, w 71. rocznicę ich zabójstwa przez hitlerowców, oraz 10 kwietnia, kiedy przypadała 7. rocznica śmierci ks. Stanisława Lei, proboszcza w Markowej i inicjatora procesu beatyfikacyjnego Ulmów. Tego dnia Mszy św. z udzieleniem sakramentu bierzmowania miejscowej młodzieży przewodniczył abp Józef Michalik.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
W homilii Ksiądz Arcybiskup podkreślił heroiczność Ulmów i pozostałych rodzin, które z narażeniem życia ukrywały Żydów. – Ulmowie zginęli, życie oddali. Wytrwali, mimo że już wiedzieli wcześniej, że za to inni byli zabijani – mówił.
Badania pochodzącego z Markowej historyka dr. Mateusza Szpytmy, który pracuje w krakowskim oddziale IPN dowiodły, że w Markowej w sumie 11 rodzin dało schronienie 21 Żydom.
Na zakończenie Mszy św. ks. proboszcz Stanisław Ruszała przypomniał, że rok temu Abraham Segal przyjechał do Markowej z rodziną: zięciem, córką i wnukami, wszedł do kościoła, ukląkł na pierwszym stopniu przed ołtarzem i powiedział: „Tutaj często klęczałem”. Ponad 80-letni mężczyzna wyznał wówczas, że więcej już do Polski nie przyjedzie, ale będzie przyjeżdżał jego wnuk, który będzie go reprezentował.
Małżonkowie Józef i Wiktoria Ulmowie mieszkali wraz z sześciorgiem dzieci w Markowej. W czasie okupacji ukrywali w swoim gospodarstwie ośmioro Żydów – rodzinę Szallów i Goldmanów. 24 marca 1944 r. w nocy do ich domu wtargnęli hitlerowcy. Najpierw zamordowali ukrywanych Żydów, a potem całą rodzinę Ulmów, w tym Wiktorię, która była w dziewiątym miesiącu ciąży, a także dzieci, z których najstarsze miało 8 lat, a najmłodsze 1,5 roku. W 1995 r. Józef i Wiktoria Ulmowie zostali uhonorowani tytułem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”. Proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów na etapie diecezjalnym zakończył się w 2008 r. W 2011 r. wszystkie dokumenty trafiły do Watykanu.
