Reklama

Wiara

Cicha noc, święta noc

Uważana za najpopularniejszą i najpiękniejszą kolędę świata, śpiewana w każdym zakątku naszego globu w ponad 300 językach i dialektach, nierozłącznie związana ze świętami Bożego Narodzenia zabrzmiała pierwszy raz 24 grudnia 1818 r. w niewielkim miasteczku Oberndorf nad rzeką Salzach nieopodal Salzburga

Niedziela Ogólnopolska 51/2018, str. 10-11

Joanna Łukaszuk-Ritter

Kaplica Cichej Nocy w Oberndorfie

Kaplica Cichej Nocy w Oberndorfie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Geneza utworu związana jest z Ziemią Salzburską. W 1816 r. w miejscowości Mariapfarr, w regionie Lungau, młody wikary z Salzburga Joseph Mohr napisał słynne wersy „Stille Nacht! Heilige Nacht!” w formie wiersza, składającego się z sześciu zwrotek. Dwa lata później Franz Xaver Gruber, pochodzący z Górnej Austrii nauczyciel wiejskiej szkoły i organista w kościele parafialnym w Arnsdorfie, skomponował do tego tekstu muzykę. Tak powstała pieśń na dwa męskie głosy solowe, chór i gitarę – najbardziej rozpowszechniona na świecie pieśń bożonarodzeniowa.

Reklama

„Cicha noc, święta noc” została wykonana po raz pierwszy 24 grudnia 1818 r., w Wigilię Bożego Narodzenia, w Oberndorfie, na północ od Salzburga. Po zakończeniu Pasterki wierni zebrali się przed kościołem św. Mikołaja, aby posłuchać nowo powstałej kolędy napisanej w ich ojczystym języku. Wykonawcami byli jej autorzy, organista i wikary parafii w Oberndorfie – Gruber wykonał partię basową, ks. Mohr natomiast wtórował mu tenorem, akompaniując na gitarze. Przez prostotę treści i ujmującą łagodną melodię twórcy kolędy chcieli przekazać zgromadzonym przy bożonarodzeniowej szopce niezwykłą tajemnicę Bożego Narodzenia, a tym samym wzmocnić ich wiarę i wzbudzić w nich przekonanie, że jest Ktoś, kto się o nich troszczy – dobry i kochający Bóg. Równocześnie pragnęli, aby pieśń swoim przesłaniem była pocieszeniem i nadzieją na lepsze jutro. Miała podnosić na duchu mieszkańców Oberndorfu, którzy ciągle jeszcze cierpieli niedostatek i biedę po latach politycznych zawirowań i wojen. Kolęda spodobała się od razu i została przyjęta z dużym zadowoleniem.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kościół św. Mikołaja, przed którym odbyło się prawykonanie „Cichej nocy”, już nie istnieje. Zniszczony wielokrotnymi wylewami rzeki Salzach zawalił się w 1906 r. i został rozebrany. W jego miejscu, na pamiątkę pierwszego wykonania słynnej kolędy oraz dla upamiętnienia jej autorów, powstała kaplica Cichej Nocy. Niewielka budowla w kształcie oktagonu została sfinansowana ze zbiórek pieniężnych oraz ze sprzedaży okolicznościowych pocztówek. W skromnym wnętrzu dominuje ołtarz z drewnianą płaskorzeźbą „Narodziny Jezusa” – dziełem rzeźbiarza Hermanna Huttera z 1915 r. Poniżej znajduje się trzyczęściowa predella reliefowa z 1936 r., przedstawiająca „Pokłon Trzech Króli”, „Ukrzyżowanie” i „Ucieczkę do Egiptu” autorstwa Maxa Domeniga. Dwa podłużne witraże upamiętniają twórców kolędy. Na drzwiach wejściowych widnieje napis: „Pokój na ziemi ludziom dobrej woli”. Konsekracja kaplicy odbyła się 15 sierpnia 1937 r. W uroczystości uczestniczyli wnukowie kompozytora Franza Xavera Grubera – Franz i Felix. Ten ostatni wykonał kilka pieśni przy akompaniamencie gitary należącej do ks. Josepha Mohra. Od tej pory kaplica jest dużą atrakcją dla przybyszów z całego świata. Jest otwarta przez cały rok, jednak ku rozczarowaniu wielu zwiedzających nie usłyszy się tu w ciągu roku melodii słynnej pieśni bożonarodzeniowej.

Reklama

W Austrii, a szczególnie w rejonach Salzburga, „Cichą noc” wykonuje się tylko w Wigilię Bożego Narodzenia. Od 1953 r. corocznie 24 grudnia już wczesnym popołudniem ludzie z wielu zakątków świata gromadzą się tłumnie wokół kaplicy Cichej Nocy, aby upamiętnić pierwsze wykonanie kolędy i świętować Wigilię Narodzenia Pańskiego. Punktualnie o godz. 17 wybrzmiewa ona w oryginalnej wersji jak przed 200 laty – sześć zwrotek na dwa męskie głosy solowe z towarzyszeniem gitary i chóru.

Do wykonawców dołączają zgromadzeni na placu, śpiewając pieśń w swoich ojczystych językach. W takiej atmosferze zawarte w słowach „Cichej nocy” przesłanie o miłości, pokoju i nadziei nabiera jeszcze głębszego znaczenia i szczególnej mocy. Każdy, kto chciałby tego doświadczyć, może śledzić uroczystość w Internecie na stronie: www.stillenacht.info (informacje także w języku polskim).

Reklama

Podobne tradycje w Wigilię Bożego Narodzenia kultywowane są od dawna we wszystkich innych miejscach związanych z tą kolędą – tam, gdzie mieszkali i działali jej twórcy. W Hallein o godz. 17 mieszkańcy miasteczka spotykają się przy grobie Franza Xavera Grubera, by odśpiewać skomponowaną przez niego pieśń w oryginalnej wersji z 1818 r. Spotkania w hołdzie zasłużonemu dla miasta i regionu kompozytorowi zainicjował jego wnuk Felix Gruber. W Mariapfarr, pierwszej placówce ks. Mohra i miejscu powstania słów pieśni, w arkadach plebanii o godz. 17 rozbrzmiewają oryginalne strofy „Cichej nocy” w wykonaniu tamtejszego chóru męskiego. Melodię kolędy można usłyszeć w tym dniu także z wieży kościoła parafialnego w Arnsdorfie oraz z wieży kurantowej Nowej Rezydencji w samym centrum Salzburga. W salzburskich kościołach tego wieczoru grana jest tradycyjnie wersja organowa, którą Gruber opracował w 1836 r. W Wagrain natomiast, ostatnim miejscu posługi duszpasterskiej ks. Josepha Mohra, od 1960 r. odbywa się corocznie 26 grudnia koncert charytatywny „Joseph Mohr Gedächtnissingen” w hołdzie zaangażowanemu społecznie kapłanowi i autorowi tekstu.

Odpisy pieśni „Stille Nacht! Heilige Nacht!” przechodziły z rąk do rąk jako anonimowe utwory, a nawet przez długi czas uważano tę kolędę za tyrolską pieśń ludową. Dopiero 30 grudnia 1854 r. Franz Xaver Gruber opisał okoliczności powstania utworu w dokumencie „Authentische Veranlassung”, którego oryginał znajduje się w Muzeum Cichej Nocy w Hallein.

Kolęda szybko zdobywała coraz większą popularność w regionach Austrii, a w Europie została rozpowszechniona przez śpiewające rodziny handlarzy z Zillertal w Tyrolu. W drugiej połowie XIX wieku była już znana w Stanach Zjednoczonych, gdzie powstało jej pierwsze tłumaczenie, natomiast z początkiem XX wieku dzięki misjonarzom trafiła do mieszkańców pozostałych kontynentów. W ciągu 200 lat swojego istnienia „Cicha noc” przebyła niewyobrażalną podróż, zataczając krąg wokół naszego globu. Do jej popularności przyczyniły się niewątpliwie przekłady na języki narodowe i dialekty. W języku polskim powstało kilka wersji, z których do dziś najbardziej znana jest ta z 1930 r., napisana przez Piotra Maszyńskiego, pedagoga, kompozytora i założyciela Warszawskiego Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”.

„Cicha noc, święta noc” zyskała już dawno temu status najsłynniejszej kolędy, a jej dźwięki i przesłanie wzruszają i łączą ludzi na całym świecie bez względu na język, kulturę czy religię. Warto jednak pamiętać, że wydała ją austriacka tradycja celebrowania Wigilii Bożego Narodzenia. Jest symbolem pokoju, przebaczenia, pojednania, miłości i nadziei. Odśpiewuje się ją tylko w ten jeden szczególny wieczór. Tym samym można porównać ją do tradycji polskiego opłatka, o podobnej symbolice i znaczeniu – opłatkiem łamiemy się również tylko tego wieczoru.

Zasiadając w tym roku do wigilijnego stołu, spróbujmy przenieść się myślami do podsalzburskiego Oberndorfu i przyłączyć się do chóru tysiąca osób zebranych wokół kaplicy Cichej Nocy. Tam po raz dwusetny zabrzmi „Stille Nacht! Heilige Nacht!”, by otworzyć nasze serca i dusze na nadchodzącą Dobrą Nowinę świąt Bożego Narodzenia.

PAPIEŻ FRANCISZEK O KOLĘDZIE „CICHA NOC”
Ojciec Święty podczas audiencji generalnej w Watykanie 12 grudnia 2018 r. w słowie skierowanym do pielgrzymów języka niemieckiego podkreślił wymowę kolędy „Cicha noc”. – Pozdrawiam w szczególności delegację parlamentarzystów austriackich, którzy przybyli z okazji 200-lecia kolędy „Stille Nacht” – „Cicha noc”. Dzięki swojej prostocie sprawia ona, że możemy lepiej pojąć wydarzenie Świętej Nocy.
Zbawiciel Jezus, narodzony w Betlejem, objawia nam miłość Boga Ojca. Chcemy Jemu powierzyć całe nasze życie – powiedział Ojciec Święty.
RV

2018-12-18 10:59

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Czego uczą nas, wierzących, święci Apostołowie Piotr i Paweł?

2025-06-24 07:37

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

pixabay.com

To jedno z najstarszych świąt roku liturgicznego, włączone do kalendarza już w IV wieku, o czym świadczy „Depositio martyrum” (354 r.). Poprzez swoje męczeństwo Piotr i Paweł stali się niczym „bracia”, poprzez swoje świadectwo są „fundamentem” naszej wiary w Pana Jezusa.

Gdy Jezus przyszedł w okolice Cezarei Filipowej, pytał swych uczniów: «Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego?» A oni odpowiedzieli: «Jedni za Jana Chrzciciela, inni za Eliasza, jeszcze inni za Jeremiasza albo za jednego z proroków». Jezus zapytał ich: «A wy za kogo Mnie uważacie?» Odpowiedział Szymon Piotr: «Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego». Na to Jezus mu rzekł: «Błogosławiony jesteś, Szymonie, synu Jony. Albowiem nie objawiły ci tego ciało i krew, lecz Ojciec mój, który jest w niebie. Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr, czyli Opoka, i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie».
CZYTAJ DALEJ

Polscy metropolici po przyjęciu paliuszy: Nie można rozrywać jedności

Podczas uroczystości świętych Apostołów Piotra i Pawła w Wattykanie Papież Leon XIV nałożył paliusze 54 metropolitom. W tym gronie było trzech arcybiskupów z Polski: metropolita warszawski Adrian Galbas, metropolita poznański Zbigniew Zieliński oraz metropolita szczecińsko-kamieński Wiesław Śmigiel. W rozmowie z Vatican News metropolici podkreślali, że to wielkie przeżycie, ale też zobowiązanie do budowania jedności Kościoła.

Metropolita szczecińsko-kamieński abp Wiesław Śmigiel nie krył emocji po tym, jak Leon XIV włożył mu paliusz. „Odczuwam ogromną radość i wzruszenie. Paliusz nałożony przez Ojca Świętego na ramiona słabego człowieka, to symbol zaufania, jedności i też zadań. Paliusz symbolizuje przecież tych, którzy są powierzeni trosce arcybiskupa” powiedział Vatican News metropolita szczecińsko-kamieński.
CZYTAJ DALEJ

Nuncjusz apostolski do mężczyzn: kochajcie Kościół!

„Nauczcie się poznawać i kochać Świętą Matkę Kościół oraz brońcie jej zgodnie z kryteriami prawdy, sprawiedliwości i miłosierdzia” - mówił nuncjusz apostolski w Polsce abp Antonio Guido Filipazzi, w niedzielę 29 czerwca, podczas Mszy św. sprawowanej na Górze św. Anny w ramach pielgrzymki mężczyzn i młodzieńców oraz jubileuszowej pielgrzymki Bractwa św. Józefa.

W homilii nuncjusz apostolski zauważył, że pielgrzymi przybyli na Górę Świętej Anny „nie tylko po to, aby kontynuować tradycję lub przeżyć chwilę przerwy w codziennym życiu”. Jak zaznaczył, prawdziwym celem pielgrzymki jest „przede wszystkim po to, aby modlić się i zastanawiać się, jak coraz bardziej stawać się tym, kim powinniśmy być”. Nawiązując do słów św. Jana Pawła II i św. Katarzyny ze Sieny, przypomniał: „Jeśli będziecie tym, kim powinniście być, zapalicie cały świat!”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję