Pisany w 1527 r. list skierowany jest do Jana Łaskiego – bratanka Jana Łaskiego, prymasa Polski, przedstawił podczas konferencji archiwistów abp Grzegorz Ryś. Spotkanie poświęcone archiwom kościelnym w niepodległej Polsce jest projektem realizowanym w ramach obchodów stulecia archiwów państwowych.
– Archiwa kościelne tak naprawdę na ziemiach Polskich sięgają czasów początku chrześcijaństwa i mają już ponad tysiąc lat. Ta konferencja jest elementem współpracy pomiędzy archiwami państwowymi i archiwami kościelnymi – podkreślał ks. dr hab. Mieczysław Różański, jeden z organizatorów konferencji. Wśród prelegentów trzydniowego spotkania znaleźli się m.in.: ks. dr hab. Jan Adamczyk z Radomia, dr Artur Hamryszczak z Lublina, ks. dr Jarosław Wąsowicz oraz metropolita łódzki – abp dr hab. Grzegorz Ryś.
Reklama
Arcybiskup łódzki zaprezentował przedłożenie zatytułowane: „Ze skarbów archiwalnych prehistorii łódzkiego Kościoła”. – Kiedy przyszedłem do archidiecezji, to poszedłem do archiwum, gdzie pokazywano mi wiele dokumentów. Wtedy popełniłem pierwszy błąd, bo nie poszedłem od razu do muzeum diecezjalnego, do którego wybrałem się dopiero pół roku temu. Okazało się, że w muzeum diecezjalnym znajduje się zbiór 50 dokumentów pergaminowych od XV do XVII wieku. Wśród tych 50 dokumentów – 14 ma proweniencję z kancelarii papieskiej. Te dokumenty są skatalogowane. To jest bardzo ciekawy zbiór – podkreślił.
Wśród 14 dokumentów papieskich łódzki pasterz odnalazł jeden szczególny, który wyróżnia się na tle wielu dokumentów znanych przez archiwistów i historyków. Tym wyjątkowym dokumentem jest „litterae clausae” – list zamknięty. – Nazwa bierze się od tego, jak list był doręczany do odbiorcy. Najpierw dokument był składany kilkukrotnie, następnie były robione dwa otwory na zewnątrz – sznurem konopnym, a do tego sznura przywieszano bullę ołowianą. To sprawiało, że dokument był nie do otwarcia – tłumaczył abp Ryś.
List został wystawiony w 1527 i skierowany jest do Jana Łaskiego – bratanka Jana Łaskiego – prymasa Polski. W tym czasie – jak dowiadujemy się z bulli papieskiej – Jan Łaski jest pierwszym prepozytem kolegiaty łaskiej. Stąd, jak możemy z całą pewnością stwierdzić, w Łasku funkcjonowała już kolegiata. W późniejszym czasie – Jan Łaski – prepozyt kolegiaty – zasłynął jako najsłynniejszy teolog protestancki w dziejach polskiego Kościoła w XVI wieku. Protestant, który był twórcą niektórych struktur Kościołów protestanckich w Anglii, Szwajcarii i Francji oraz osobistym przyjacielem Erazma z Rotterdamu.
