Pierwsze wyzwanie przed Trójmorzem

Podczas niedawnego Forum Ekonomicznego w Karpaczu, występując na panelu poświęconym Trójmorzu, zwróciłem uwagę na to, że w naszym regionie konieczne jest budowanie wspólnego kapitału społecznego, ponieważ wielkie projekty inwestycyjne, które mają zlikwidować zapóźnienie gospodarcze naszych krajów, zależą od poziomu wzajemnego zaufania, wiedzy oraz przepływu informacji.

Podstawowe pytanie w biznesie brzmi: z kim chcemy robić wspólne interesy? Kogo widzielibyśmy jako partnera we wspólnym przedsięwzięciu? Odpowiedź jest prosta: kogoś, do kogo mamy zaufanie. Trudno mieć jednak zaufanie do kogoś, kogo nie znamy, o kim nie mamy żadnej wiedzy, a na dodatek o kim krążą nieprzychylne słuchy rozsiewane przez innych. Taka sytuacja panuje dziś w obszarze Trójmorza.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Żeby nie być gołosłownym, podam konkretny przykład wzięty z komunikatu polskich służb specjalnych. Otóż w najbardziej krytycznym momencie pandemii we Włoszech media w Europie obiegła wiadomość, że państwo polskie zatrzymało i skonfiskowało transport z maseczkami i materiałami sanitarnymi zakupionymi przez państwo włoskie w Rosji. Sam odebrałem kilka telefonów od znajomych (m.in. z Hiszpanii, Włoch i Czech) zbulwersowanych tym, że Polacy mogli postąpić tak podle, żerując na cudzym nieszczęściu i przywłaszczając sobie cudzą własność. Informacja okazała się fake newsem, rozeszła się jednak bardzo szeroko. Późniejsze sprostowanie nie dotarło już do wszystkich. W wyniku tego został stworzony wizerunek Polski jako kraju nieuczciwego i nieprzewidywalnego, a zatem takiego, któremu nie można ufać i z którym lepiej nie robić interesów...

Tego typu dezinformacje padają dziś, niestety, na podatny grunt w obszarze Trójmorza. Jeżeli bowiem kogoś dobrze znamy i mamy do niego zaufanie, to nie uwierzymy w rozprzestrzeniane o nim kłamstwa. Jeśli natomiast nic o nim nie wiemy, wówczas ziarno nieufności może zostać łatwo zasiane.

Podstawowy problem polega na tym, że bardzo mało o sobie wiemy – nie znamy swoich królów, pisarzy, kompozytorów, reżyserów ani bohaterów narodowych.

Nie mamy dostatecznej liczby tłumaczy. Znam przypadki delegacji biznesowych do Rumunii, które nie były w stanie znaleźć w Polsce tłumacza na wyjazd. Innymi słowy: Trójmorze to nadal terra incognita.

Niestety, systemowo nie robi się nic, by ten stan zmienić. Brakuje w tej przestrzeni przede wszystkim naszych korespondentów zagranicznych. O tym, co dzieje się w Estonii, Rumunii czy Słowenii, Polacy dowiadują się za pośrednictwem Berlina, Paryża, Nowego Jorku lub Moskwy. Obraz Polaków w Rydze, Zagrzebiu czy Pradze kształtowany jest przez media niemieckie, francuskie lub rosyjskie...

Jak to zmienić? Najlepszy tego przykład mamy w Unii Europejskiej. Mówi się, że motorem napędowym UE jest sojusz francusko-niemiecki. Nie powstał on z niczego. Po II wojnie światowej między tymi narodami istniało coś więcej niż nieufność – niechęć, a nawet wrogość. Udało się ją jednak pokonać dzięki wspólnym programom wymiany młodzieżowej, kontaktów kulturalnych, komisji podręcznikowych oraz wielu innych inicjatyw angażujących obie strony. W przypadku Trójmorza jesteśmy obecnie w lepszej sytuacji niż wówczas Francja i Niemcy, ponieważ nie ma między nami wrogości, jest raczej niewiedza i ignorancja. Poza tym więcej nas łączy, niż dzieli, np. wspólnota losu w ostatnich dziesięcioleciach. Dlatego warto skoncentrować się na budowaniu kapitału społecznego między naszymi krajami.

W tak zwanej „starej liturgii”, przed Soborem Watykańskim II, kapłan sprawujący Eucharystię wraz z wiernymi, po zakończeniu celebracji odmawiał modlitwę do Matki Bożej i św. Michała Archanioła. Słowa tej ostatniej ułożył papież Leon XIII, a wiązało się to z pewną niezwykłą wizją, w której sam uczestniczył. Opisana ona została w krótkich słowach przez przegląd Ephemerides Liturgicae z 1955 r. (str. 58-59). O. Domenico Pechenino pisze: „Pewnego poranka (13 października 1884 r.) wielki papież Leon XIII zakończył Mszę św. i uczestniczył w innej, odprawiając dziękczynienie, jak to zawsze miał zwyczaj czynić. W pewnej chwili zauważono, że energicznie podniósł głowę, a następnie utkwił swój wzrok w czymś, co się unosiło nad głową kapłana odprawiającego Mszę św. Wpatrywał się niewzruszenie, bez mrugnięcia okiem, ale z uczuciem przerażenia i zdziwienia, mieniąc się na twarzy. Coś dziwnego, coś nadzwyczajnego działo się z nim. Wreszcie, jakby przychodząc do siebie, dał lekkim, ale energicznym uderzeniem dłoni znak, wstał i udał się do swego prywatnego gabinetu. Na pytanie zadane przyciszonym głosem: «Czy Ojciec święty nie czuje się dobrze? Może czegoś potrzebuje?» - odpowiedział: «Nic, nic». Po upływie pół godziny kazał przywołać Sekretarza Kongregacji Rytów, dał zapisany arkusz papieru, polecił wydrukować go i rozesłać do wszystkich w świecie biskupów, ordynariuszy diecezji”. (Cytat za Amorth G. Wyznania egzorcysty, Częstochowa 1997, s. 36). Tekst zawierał modlitwę do św. Michała Archanioła, która brzmi: „Święty Michale Archaniele, wspomagaj nas w walce, a przeciw niegodziwościom Złego Ducha bądź naszą obroną. Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy. A Ty, wodzu niebieskich zastępów, Szatana i inne duchy złe, które na zgubę dusz ludzkich po tym świecie krążą, mocą Bożą strąć do piekła. Amen”. Gdy go zapytano, co się zdarzyło w czasie dziękczynienia po Mszy św., Papież odrzekł, że w chwili, gdy zamierzał zakończyć modlitwę, usłyszał dwa głosy: jeden łagodny, drugi szorstki i twardy. I usłyszał taką oto rozmowę: Szorstki głos Szatana: „Mogę zniszczyć Twój Kościół!” Łagodny głos: „Możesz? Uczyń więc to”. Szatan: „Do tego potrzeba mi więcej czasu i władzy”. Pan: „Ile czasu? Ile władzy?” Szatan: „Od 75 do 100 lat i większą władzę nad tymi, którzy mi służą”. Pan: „Masz czas, będziesz miał władzę. Rób z tym, co zechcesz”. (Cytat za Szatan w życiu Ojca Pio, Tarsicio z Cevinara, Łódź 2003, s. 8). Kościół jest świadomy, że walka duchowa dobra ze złem toczy się nieprzerwanie od chwili upadku pierwszego człowieka, choć przybiera różne formy na przestrzeni wieków. Dziś także chrześcijanin nie jest wolny od ataków Złego, który chce go oderwać od Chrystusa i zwieść ku potępieniu. Święty Ignacy z Loyoli wyróżnia dwa obozy: jeden „Pod sztandarami Chrystusa”, drugi „Pod sztandarami Szatana”. Każdy człowiek, musi opowiedzieć się po którejś ze stron. Wielu jednak poddając się wpływom agnostycyzmu czy obojętności religijnej, odsuwa od siebie ową decyzję, sądząc, że w życiu i po śmierci „jakoś to będzie”. Ewangelia nie dopuszcza postawy „rozdwojonego serca”. Można służyć albo Bogu albo Szatanowi. Czy jednak ludzie uznają fakt istnienia osobowego zła - Szatana? Kongregacja Nauki i Wiary wydała dokument opublikowany w L’Osservatore Romano (26 czerwca1975 r.) - Wiara chrześcijańska i demonologia, w którym min. stwierdza, że określenia „Szatana i Diabła” nie są „tylko personifikacjami mitycznymi i funkcyjnymi, których znaczenie ograniczałoby się jedynie do podkreślenia w dramatyczny sposób wpływu zła i grzechu na ludzkość. (…)”. Tego rodzaju poglądy, rozpowszechniane przez niektóre czasopisma i inne ośrodki propagandy mającej na celu kreowanie stylu życia tak, jakby Boga nie było i Szatan nic nie mógł zmącić i zniszczyć, muszą wywoływać zamęt w sercach i umysłach ludzkich. Jezus mówił o istnieniu upadłego anioła, nazywanego przeciwnikiem ludzi (por. 1P 5, 8), zabójcą od początku (por. Ap 12, 9. 17). Jest kłamcą i ojcem kłamstwa (por. J 8, 44); przybiera postać anioła światłości (por. 2 Kor 11, 14). Jest także nazywany „władcą tego świata”, który pozostaje we władaniu Złego (por. 1 J 5, 19). Nienawidzi on światła Prawdy Ewangelii, Chrystusowego Kościoła, wierzących, zdążających ku świętości i wszystkiego, co wiąże się z Chrystusem i Jego Kościołem. Jego działanie jest podstępne i zakryte. Metody, jakimi się posługuje, to: kłamstwo, manipulacje, pokusy do grzechu, nieposłuszeństwo nauczaniu Chrystusowego Kościoła w sprawach wiary i moralności; różnego rodzaju zniewolenia przez nałogi, złe przywiązania i grzeszne nawyki. Działa także przez uprawianie i korzystanie z okultyzmu, wróżbiarstwa, magii. Najbardziej zaś spektakularną formą jego wpływu na człowieka jest opętanie (zupełne bądź częściowe), które paraliżuje wolę człowieka, mąci umysł i sumienie, i wydaje człowieka na łup najniższych skłonności deprawujących osobę ludzką. Jak walczyć z Szatanem? Jezus spotykał na swej drodze Szatana i inne jego złe duchy; rozgramiał je, gdyż był od nich potężniejszy. On Złemu nakazywał: „Iść precz”. Należy więc przylgnąć do Chrystusa całym sobą. Nie tylko przez racjonalne uznanie Jego istnienia i Bożej mocy, ale przez życie płynące z wiary, przez „chodzenie z Chrystusem” każdego dnia. Konieczne jest więc wzywanie Jezusa w chwilach dręczących pokus do złego. Znak krzyża i modlitwa przywołują moc Bożą w sytuacji, gdy człowiek jest w potrzebie czy trudnościach. Inne środki w duchowej walce ze złem, można sklasyfikować jako praktykę aktywnego życia chrześcijańskiego. Są nimi: Eucharystia i sakramenty, codzienna modlitwa oraz medytacyjne obcowanie ze Słowem Bożym, pogłębianie swojej wiary tak, aby była rozumiana, a także poznawanie prawd chrześcijańskich. Nie można pominąć służby bliźniemu - słowem, czynem i modlitwą. Skoro w Kościele idziemy ku zbawieniu, konieczne jest także uczestnictwo we wspólnocie chrześcijańskiej, gdyż - jak przypomina nam Jezus - gdzie dwaj albo trzej zebrani są w Imię Jego, tam On jest między nimi. W obliczu współczesnych zagrożeń dla wiary, moralności i duchowości chrześcijanina, gdy neguje się głos Kościoła w tych kwestiach, gdy ludzkość przygląda się rosnącej fali przemocy, terroryzmu, niesprawiedliwości społecznej, czyż chrześcijanie nie powinni na nowo z wiarą sięgnąć do „duchowego skarbca” Kościoła i mocą Chrystusa poskramiać wysiłki Złego? Szatan nadal walczy z Chrystusowym Kościołem. W tej walce potrzeba nam Chrystusowej mocy. Ona do nas przychodzi, wystarczy otworzyć się na nią w wierze.