Reklama

Niedziela w Warszawie

Oto służebnica Pańska

W stolicy można zwiedzić dwie wystawy poświęcone Zwiastowaniu. Na ekspocyzję w podziemiach katedry warszawsko-praskiej zapraszaliśmy w poprzednim numerze. Poniżej polecamy wystawę w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej oraz przybliżamy, jak temat Ecce Ancilla Domini na przestrzeni wieków przedstawiali malarze.

Niedziela warszawska 48/2023, str. V

[ TEMATY ]

Muzeum Archidiecezji Warszawskiej

Archiwum MAW

„Zwiastowanie”, Stefania Daniel-Kossowska

„Zwiastowanie”, Stefania Daniel-Kossowska

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wystawa scen Zwiastowania ze zbiorów MAW gromadzi ryciny, malarstwo i rzemiosło artystyczne od początku epoki nowożytnej do chwili obecnej. Największy zespół stanowi malarstwo XX w. Sztukę baroku reprezentują miedzioryty oraz złotnictwo. Ciekawym zabytkiem są przenośne ołtarzyki prawosławne ze scenami z życia Marii i Chrystusa, zawierającymi też przedstawienia Zwiastowania. Wyjątkowym dziełem prezentowanym przy ul. Dziekania 1 jest drzeworyt Albrechta Dürera „Zwiastowanie Marii”, z cyklu „Żywot Marii” (1502-05).

Zwiastowanie należy do jednej z częściej przedstawianych scen maryjnych. Dla jej rozpowszechnienia w sztuce przełomem był sobór w Efezie (431 r.), na którym ogłoszono dogmat o Marii jako Matce Boga.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Za najwcześniejszą scenę Zwiastowania uchodzi malowidło ścienne w Dura Europos w Syrii, (232-256 r.), ukazujące niewiastę przy studni.

Reklama

Wczesne przedstawienia Zwiastowania opierały się na tekstach Apokryfów, gdzie jest mowa o dwóch zwiastowaniach: pierwsze miało miejsce przy studni lub źródle, a drugie – gdy Maria przędła dla świątyni jerozolimskiej purpurę na zasłonę, która rozerwała się w chwili śmierci Chrystusa. Taka redakcja tematu pojawiła się na najwcześniejszym po soborze efeskim przedstawieniu Zwiastowania – mozaice na łuku tęczowym w Bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie (432-440 r.): Maria bogatym stroju, z diademem na głowie, siedzi na tronie zajęta przędzeniem purpury. Powyżej unoszą się gołębica i Archanioł Gabriel.

W średniowieczu obraz, adresowany do szerokiej społeczności, stanowił jedyną, poza kazaniami, powszechną formę przekazu treści religijnych. Sceny Zwiastowania zdobiły wnętrza kościołów jako kwatery poliptyków, mozaiki, malowidła ścienne, witraże, rzeźby portalowe, kapitele kolumn. Dla ówczesnych elit powstawały barwne iluminacje wypełniające karty rękopisów.

Źródłem dla przedstawień, poza Apokryfami były Ewangelia św. Łukasza i Legenda Aurea Jakuba de Voragine (ok. 1264). Artyści ukazywali dialog między Marią a Gabrielem. Postaciom towarzyszył Duch Święty – gołębica, a u góry wyłaniał się Bóg Ojciec.

W XV w. w sztuce Europy Zachodniej pojawiało się w scenach Zwiastowania Dzieciątko, niesione przez Archanioła lub zstępujące z góry w promieniu idącym od Boga Ojca.

U progu epoki nowożytnej scena Zwiastowania zostaje zlokalizowana w realistycznie oddanym pejzażu lub we wnętrzu. Archanioł zjawia się przed Marią z laską posłańca. Maria, w stroju mieszczańskim przeyrywa lekturę. Książka podkreśla duchowość Marii. Izbę wypełniają przedmioty codziennego użytku, mające często ukryte znaczenie. Nieodzownym elementem jest wypełniony czystą wodą wazon z białymi kwiatami – symbol dziewictwa Marii. Podobne znaczenie ma biały ręcznik.

Narracyjny realizm tych obrazów miał na celu przyciągnięcie uwagi widzów. W niektórych przedstawieniach Maria przebywa w namiocie, który stanowi przestrzeń zarezerwowaną dla świętości.

Artyści XX i XXI w. zmienili środki artystycznej wypowiedzi, ale nawiązywali, (choć niekiedy w sposób swobodny), do tradycyjnej ikonografii.

Autorka jest historykiem sztuki, kustoszem w MAW

2023-11-21 11:22

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Sztuka niepodległości

Niedziela warszawska 45/2021, str. I

[ TEMATY ]

Muzeum Archidiecezji Warszawskiej

Łukasz Krzysztofka/Niedziela

Dr Piotr Kopszak

Dr Piotr Kopszak

O tym, co kierowało tworzącymi pod zaborami artystami, znaczeniu sztuki w odradzaniu się niepodległej Polski i planach Muzeum Archidiecezji Warszawskiej na najbliższy rok z dr. Piotrem Kopszakiem rozmawia Łukasz Krzysztofka.

Łukasz Krzysztofka: Za kilka dni 103. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Twórczość okresu zaborów podtrzymywała polskość w sercach Polaków. Czy pomogła nam także odzyskać niepodległość? Piotr Kopszak: – Jestem o tym przekonany. Wiemy o wysiłku intelektualistów, pisarzy, zmierzającym do przypomnienia światu o Polsce. To w znaczący sposób przyczyniło się do odzyskania niepodległości. Jednak nie do końca zdajemy sobie sprawę, jak ważna była rola artystów i sztuk wizualnych właśnie w tym procesie.
CZYTAJ DALEJ

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką

Do wersji od lat istniejącej w naszej przestrzeni internetowej niezbędnika katolika, która każdego miesiąca inspiruje do modlitwy miliony katolików, dołączamy wersję papierową. Każdego miesiąca będziemy przygotowywać niewielki i poręczny modlitewnik, który dotrze do Państwa rąk razem z naszym tygodnikiem w ostatnią niedzielę każdego miesiąca.

CZYTAJ DALEJ

Polskie siatkarki wygrały z Chinkami

2025-07-23 22:22

[ TEMATY ]

siatkówka

PAP/Marian Zubrzycki

Zawodniczki reprezentacji Polski pokonały 3:1 drużynę z Chin podczas ćwierćfinałowego meczu Ligi Narodów siatkarek w Łodzi.

Polskie siatkarki pokonały Chinki 3:2 (17:25, 25:20, 19:25, 25:19, 15:12) w ćwierćfinale rozgrywanego w Łodzi turnieju finałowego Ligi Narodów i awansowały do najlepszej czwórki rozgrywek. W sobotę w półfinale zmierzą się z Włoszkami.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję