Reklama

Niedziela Kielecka

To i owo z wigilijnego obyczaju

Wkrótce zasiądziemy do wieczerzy wigilijnej, wyczekiwanej, innej niż wszystkie spotkania towarzyskie, łączącej pokolenia i pełnej tradycji. Ta, zakorzeniona na Kielecczyźnie, choć nie tak bogata jak w innych regionach Polski ma jednak swój smak i koloryt.

Niedziela kielecka 52/2023, str. I

[ TEMATY ]

Boże Narodzenie

TD

Przygotowanie do chłopskiej wigilii w aranżacji zespołu Siedlecczanie

Przygotowanie do chłopskiej wigilii w aranżacji zespołu Siedlecczanie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Obfitość obyczaju związana była z zamożnością regionu, a nasz – na ziemi kieleckiej, nie należał do zasobnych.

Wigilia, rodzinna wieczerza postna, nazywa jest też postnikiem, pośnikiem, kutią, wilią, a różni się tym, że wszystko w niej jest niezwykłe, od pory, o której się rozpoczyna, po obowiązkowe puste nakrycia przy stole, po ilość i dobór potraw i element bodaj najważniejszy: gest przełamanego opłatka. Za najstarszy przekaz literacki o ozdobach z opłatka uznaje się fragment poematu „Horsztyński” Juliusza Słowackiego (pierwsza edycja 1835 r.). Bohater mówi: „Czuję drżące listki chleba w moich dłoniach. Jak ja lubiłem niegdyś dzień Bożego Narodzenia. Jaka świętość i wesele napełniały moje dziecinne serce”. W izbach chłopskich ozdoby z opłatka tzw. światy, pojawiły się już w I poł. XIX w. Te oryginalne dekoracje są absolutnie wyjątkowe – nieznane poza Polską.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

*

We wsiach Polski centralnej, wschodniej i południowej choinki pojawiały się, i to sporadycznie, dopiero w okresie międzywojennym. Początkowo dekorowano je skromnie – „światami” z opłatka, jabłkami, orzechami, pienikami, a w ubogich rodzinach atrapami tych słodyczy (np. owijanymi w kolorowy papier kawałeczkami drewna, imitującymi pierniki i cukierki) oraz świeczkami. Jak twierdziła Helena Szlufik z Bęczkowa: „Dawniej wiele rodzin nie stać było na prawdziwe cukierki”.

*

Reklama

Jak podaje E. Traczyński („Wieś świętokrzyska w XIX i XX wieku”), w wigilię we wsiach, m.in. w Mąchocicach, Brzezinkach, we Wzdole Rządowym, po wieczerzy młodzież malowała wapnem okna, drzwi lub zewnętrzne ściany – zwykle czynili tak kawalerowie w domach, gdzie mieszkały panny. W Górach Świętokrzyskich gospodarzom mającym córki na wydaniu, kawalerowie wyjmowali bramy, a maszynami rolniczymi tarasowali drogi – i nie powinno się o te żarty obrażać.

*

Jadłospis wigilijny, zawsze był postny (bez mięsa, tłuszczów zwierzęcych, nabiału i słodyczy) i składał się z dużej, zwyczajowo ustalonej liczby potraw: niegdyś 5-7 w domach chłopskich, 9 na dworach szlacheckich, 11 u magnatów. Dzisiaj zwykle to 12 dań ze względu na liczbę Apostołów – ale tylko w przypadku tych, którzy cenią sobie tradycję. Mądrość naszych przodków wpłynęła na walory dietetyczne Wigilii, gdyż składniki jadłospisu wzajemnie się uzupełniają z bilansem korzystnym dla zdrowia. I tak buraki, z których sporządza się barszcz, mają dużo wapnia, żelazu, potasu i sodu, a kwas buraczany wzmacnia układ immunologiczny. A np. ziarna zbóż zawierają niemal wszystko, co potrzebne człowiekowi. Nasze babcie mawiały, że wieczerza wigilijna jeszcze nikomu nie zaszkodziła.

2023-12-19 17:15

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Warszawa: świąteczne życzenia zwierzchnika polskich luteran

[ TEMATY ]

życzenia

Boże Narodzenie

luteranie

CC0 Public Domain

Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce bp Jerzy Samiec za pomocą filmu przekazał wiernym okolicznościowe życzenia. Zachęca w nich do głębokiego zatopienia się w modlitwie i lekturze Biblii.

W opublikowanym nagraniu bp Samiec nawiązał do sytuacji w Polsce i na świecie. Zauważył, że wydarzenia te mogą niepokoić. Zachęcił, aby w czasie, gdy docierają do nas relacje z trwającej w Syrii wojny, czy tragiczne wieści o zamachach terrorystycznych, w których giną ludzie, jeszcze częściej znajdować czas na lekturę Pisma Świętego i modlitwę.
CZYTAJ DALEJ

24 września – wspomnienie odnalezienia ciała świętej Klary z Asyżu

[ TEMATY ]

Św. Klara z Asyżu

"Głos Ojca Pio"

O okolicznościach odejścia Klary z tego świata możemy się dowiedzieć z opowiadań jej sióstr z klasztoru San Damiano, zachowanych w Aktach Procesu Kanonizacyjnego.

Przy końcu swego życia zawołała wszystkie swe siostry i z największą pilnością poleciła im Przywilej ubóstwa. Ogromnie pragnęła mieć zatwierdzenie bullą reguły zakonu, tak żeby mogła przycisnąć bullę do swych ust i potem dopiero umrzeć; i tak jak pragnęła, tak się stało, albowiem kiedy była już bliska śmierci, przybył jeden z braci z listem opatrzonym bullą. Ona wzięła ją z największą czcią i przycisnęła ją do ust, by ją pocałować. A potem, w dniu następnym, wspomniana pani Klara przeszła z tego życia do Pana, zaprawdę jasna, bez zmazy, bez cienia grzechu, do jasności wiecznego światła. Rzecz tę, sama świadek, wszystkie siostry i wszyscy inni, którzy poznali świętość jej, stwierdzają bez wahania1.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV weźmie udział w konferencji nt. zmian klimatu

2025-09-25 17:37

[ TEMATY ]

konferencja

Papież Leon XIV

Vatican Media

Papież Leon XIV

Papież Leon XIV

W środę 1 października Leon XIV weźmie udział w międzynarodowej konferencji na temat zmian klimatu, organizowanej przez Ruch Laudato Sì z okazji dziesiątej rocznicy publikacji encykliki papieża Franciszka „Laudato si’”. Spotkanie odbędzie się w dniach 1-3 października w ośrodku Mariapoli w Castel Gandolfo pod hasłem „Raising Hope for Climate Justice” (Wzbudzić nadzieję na sprawiedliwość klimatyczną).

Wydarzenie zgromadzi ponad 400 przedstawicieli religii, ekspertów ds. klimatu, reprezentantów społeczeństwa obywatelskiego i różnych instytucji z całego świata.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję