Fraza „marność nad marnościami” (po hebrajsku hevel hevelim) wykorzystuje środek literacko-retoryczny, w którym słowo zostaje powtórzone w stopniu najwyższym. Powtórzenie to ma na celu podkreślenie absolutnego wymiaru danego pojęcia. W ten sposób wzmocniony zostaje przekaz wyrażający pozorną bezsensowność życia. Fraza ta staje się refrenem sygnalizującym główny temat księgi: ulotność i nieuchwytność sensu życia.
Hebrajskie słowo hevel jest bogate pod względem znaczeniowym. Dosłownie oznacza ono „tchnienie”, „parę”, „dmuchnięcie” lub „powiew powietrza”. Oddaje ideę czegoś niematerialnego, przemijającego i łatwo rozpraszającego się. Kiedy Kohelet oznajmia: „wszystko jest marnością”, twierdzi, że wszystkie ludzkie wysiłki, osiągnięcia i dążenia są ulotne jak para, która szybko się rozprasza, nie pozostawiając po sobie niczego trwałego ani znaczącego. Ta metafora sugeruje nietrwałość nie tylko rzeczy fizycznych, ale także tego wszystkiego, czemu człowiek przypisuje jakąkolwiek wartość z czysto ziemskiej perspektywy. Ulotność pary jest metaforą kruchości ludzkiej egzystencji i aspiracji.
Autorem, który przemawia i poucza, jest Kohelet (kaznodzieja lub nauczyciel), odzwierciedlający osobowość badającą życie i jego sens z filozoficznym, a być może i egzystencjalnym sceptycyzmem. Jego nauka nie jest jakimś spontanicznym lamentem, ale stanowi przemyślane komunikowanie prawdy opartej na rzetelnym studium i obserwacji. W ten sposób odbiorca zostaje skonfrontowany z rzeczywistością, w której nie można przypisać żadnej wiążącej wartości ludzkiemu wysiłkowi, choćby najbardziej szlachetnemu. Ostateczny cel życia pozostaje zatem nieuchwytny.
Fraza „marność nad marnościami” nie tylko pełni funkcję prologu wprowadzającego w meritum rozważań Koheleta, ale stanowi też swoisty tytuł i refren. Wyraża uniwersalne ludzkie doświadczenie, że wszelkie dążenia – czy to przyjemność, bogactwo, mądrość czy praca – są ostatecznie niesatysfakcjonujące i przemijające. Deklaracja ta skłania do głębokiej refleksji: jeśli wszystko jest ulotne, to jaki jest sens ludzkich dążeń?
Chociaż werset ten brzmi na pozór nihilistycznie, to w szerszym kontekście biblijnym stanowi punkt wyjścia, a nie cel. Przygotowuje on grunt pod dalszy ciąg Księgi Koheleta, która zgłębia ograniczenia ludzkich dążeń i ostatecznie wskazuje na potrzebę Bożej perspektywy i czci dla Boga (por. Koh 12, 13). Uświadomienie sobie tego, co jest dobre, prowadzi czytelnika do przekonania, że prawdziwy sens wykracza poza zwykłe ziemskie dążenia, a bojaźń Boża i przestrzeganie Jego przykazań mogą nadać życiu trwałe znaczenie.
Fraza „marność nad marnościami – wszystko jest marnością”, ukazuje ulotność życia. Wprowadza ona główny egzystencjalny temat księgi: bez uwzględnienia Bożej perspektywy życie pod słońcem jest ostatecznie puste i nieuchwytne. Trwały sens wykracza poza ziemskie dążenia, ponieważ źródłem niezawodnej nadziei jest Stwórca.
W niejednym domu można usłyszeć, że „kto ma pilota (do telewizora), ten ma władzę”. I faktycznie, ów posiadacz pilota może dowolnie przełączać kanały. Kiedyś symbolem władzy królewskiej były korona i berło, a w Piśmie Świętym słyszymy o kluczach. Do dzisiaj klucze do kościoła symbolicznie wręcza się biskupowi podczas wizytacji kanonicznej, a klucze do miasta – studentom, gdy zaczynają się juwenalia. Jak więc rozumieć biblijne znaczenie kluczy?
Gdy pod Cezareą Filipową Szymon Piotr na pytanie Jezusa: „A wy za kogo Mnie uważacie?” odpowiedział: „Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego”, usłyszał słowa: „... tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie” (Mt 16, 15-19). Odpowiedź Piotra to wyznanie wiary Kościoła – Jezus jest Mesjaszem, dlatego to Piotrowi przekazuje klucze królestwa niebieskiego. Z drugiej zaś strony Apokalipsa informuje nas, że jedynie Chrystus po swoim zmartwychwstaniu ma moc otwierania bram świata podziemnego i wzywania zmarłych do życia („Ja mam klucze śmierci i Otchłani” – por. 1, 18)). Czym zatem jest „władza kluczy” (potestas clavium) dana Piotrowi? W tradycji biblijnej klucz jest symbolem władzy, a dokładniej – zarządzania. Stary Testament (por. Iz 22, 15-25) opisuje odebranie godności i władzy Szebnie z powodu jego niewierności i przekazanie jego urzędu Eliakimowi, który podczas wyjątkowej ceremonii otrzymuje klucz domu Dawidowego. Otrzymany klucz jest zatem symbolem władzy, ale też wezwaniem do wierności Bogu – czyli chodzi tu nie o władzę królewską, lecz raczej o władzę zarządcy. Piotr otrzymuje klucze królestwa niebieskiego (widnieją one do dziś w herbie papieskim), co wiąże się z mandatem nauczania (wyjaśniania Pisma i woli Bożej). Wskazują na to choćby słowa Jezusa, według których uczeni w Prawie wzięli klucze poznania, jednak sami nie weszli i przeszkodzili innym (por. Łk 11, 52). Klucze wskazują także na władzę kierowania wspólnotą, dbania o dyscyplinę kościelną i rozstrzygania, co jest zgodne z prawdziwą wiarą. Współczesny świat sam chciałby dowolnie decydować o tym, co jest dobre, a co złe. Ale pójście za Jezusem nie może być poszukiwaniem chrześcijaństwa według własnego pomysłu, ale musi być odkryciem prawdziwej drogi Chrystusowej. „Władza kluczy” to także władza odpuszczania grzechów, o czym mówi zwrot „związywać – rozwiązywać”. Nie oznacza to jednak, że Piotr od tego momentu może czynić coś grzechem albo na odwrót. Piotr ma jedynie klucz do Bożego miłosierdzia – grzech nadal jest grzechem, ale teraz zostaje on zmazany, odpuszczony – oczywiście, Piotr tego klucza jedynie używa, bo przecież grzech zostaje zmazany mocą przelanej krwi Chrystusa. Być może – jak mówił Benedykt XVI – to jest właściwy klucz do królestwa niebieskiego. Nie ma innej drogi do nieba jak tylko Boże przebaczenie. Tak więc „władza kluczy” to władza nauczania, zarządzania i odpuszczania grzechów.
Autor rozważań ks. Maciej Jaszczołt to kapłan archidiecezji warszawskiej, biblista, wikariusz archikatedry św Jana Chrzciciela w Warszawie, doświadczony przewodnik po Ziemi Świętej. Prowadzi spotkania biblijne, rekolekcje, wykłady.
W sanktuarium św. Józefa w Nisku miała miejsce coroczna pielgrzymka mężczyzn z całej diecezji.
Spotkanie zgromadziło licznych uczestników, którzy przybyli, by wspólnie modlić się i umocnić w wierze pod opieką swojego patrona. Pielgrzymka rozpoczęła się konferencją, którą wygłosił ks. Konrad Fedorowski, dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Małżeństw i Rodzin w Sandomierzu. Ks. Fedorowski, nawiązując do Księgi Rodzaju, podkreślił, że mężczyzna od początku został powołany do działania i pracy, aby zapewniać byt i bezpieczeństwo rodzinie oraz uczestniczyć w stwórczym dziele Boga. Jego podstawowym zadaniem jest ojcostwo, które nadaje sens życiu zarówno mężczyzny w małżeństwie, jak i kapłana. Pytanie Boga „Gdzie jesteś?” pozostaje dziś aktualne i dotyczy wierności mężczyzny swojemu powołaniu. Kapłan zwrócił uwagę na kryzys ojcostwa spowodowany kultem sukcesu, osłabieniem religijności i fałszywym obrazem ojca w mediach. Wskazał, że męskość często redukuje się do stereotypów siły, władzy czy brawury, które nie oddają jej prawdziwego sensu. Ojciec powinien być przewodnikiem i świadkiem wiary, prowadzącym dzieci własnym przykładem.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
