Organizator konferencji, prof. Krzysztof Motyka zaznaczył, że podstawą debaty o małżeństwie jest artykuł 18. Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, w którym jest napisane, że „małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.”

Zatem tematyka konferencji jest bardzo szeroka. - Poczynając od takich kwestii, jak bardzo powszechne w Afryce małżeństwa przymusowe, zwłaszcza w odniesieniu do kobiet, a właściwie dziewczynek, czy zbliżona do tego kwestia małżeństw osób poniżej osiemnastego roku życia, poprzez kwestie dyskryminacji czy generalnie ograniczeń w prawie do zawarcia małżeństwa, skądinąd uzasadnionych, aż po tak egzotyczne kwestie jak małżeństwo z osobą nieżyjącą – podkreślił prof. Motyka. Jak się okazuje ta instytucja funkcjonuje nie tylko w pewnych archaicznych kulturach prawnych czy dalekowschodnich, ale była także obecna w prawie francuskim, konkretnie w kodeksie cywilnym z lat pięćdziesiątych.

Prof. Marek Andrzejewski z Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk zastanawiał się nad tym co należy czynić, aby w dobie kryzysu instytucji małżeństwa nadal miała ona charakter trwały i nierozerwalny. – Szanuje się wolę osób, które się pobierają. Wtedy są one szczęśliwe, bo się pobierają. Natomiast w kontekście rozwodu trudno jest mówić o woli, czyli o czymś co wybieram, bo mam swobodę i rozeznanie – podkreślał problem współczesnego rozumienia małżeństwa.

Dodał, że każdy rozbity związek małżeński to ileś lat życia, to jest też często jakaś osobista porażka małżonków. – Trudno wtedy mówić, że ktoś swobodnie się na to decyduje i że prawo powinno traktować jego wolę swobodnie. Mam co do tego wątpliwości – powiedział prof. Andrzejewski. Naukowiec zastanawiał się też na ile wówczas to jest swoboda a na ile to jest jakiś przymus ekonomiczny, fizyczny, psychiczny czy też psychiatryczny. - Wolałbym wtedy jednak porozmawiać, a nie odebrać od małżonków kartkę papieru z podpisami, że chcą się rozejść. To są zbyt poważne sprawy, żeby je pozostawić tylko małżonkom – dodał.

Jego zdaniem wiele małżeństw jest zawieranych nieroztropnie. – Byłem pod wrażeniem kilku wystąpień Benedykta XVI, który mówiąc do prawników sądów kościelnych akcentował, że należy się skoncentrować na tym, żeby nupturienci się mądrze pobierali, żeby to było objęte refleksją, a nie by była to tylko chęć zrobienia błyskotliwego wydarzenia w postaci ślubu – podkreślił profesor.

Niestety w Polsce liczba rozwodów ciągle rośnie. - Jeżeli mamy powierzchowne i płytkie rozwody to być może one są konsekwencją powierzchownych, płytkich sposobów zawierania związku małżeńskiego – poddawał pod wątpliwość zebranym jako przykład podając, że spora część ślubów kościelnych jest kanonicznie nieważna ze względu na powierzchowność podejścia do instytucji małżeństwa już w trakcie spowiedzi przedślubnej.

Kolejnym ważnym problemem, który pojawił się w prawie polskim jest uzgadnianie płci.- Nie będzie ten problem dotyczył miliona obywateli polskich. Może dotyczyć jednego, może dwóch małżeństw w skali kraju, ale może być problemem czysto praktycznym, a nie tylko teoretycznym występującym gdzieś w jakimś wirtualnym świecie – mówił prof. Piotr Telusiewicz, adiunkt w katedrze prawa rodzinnego KUL, sędzia Sądu Rejonowego Lublin-Zachód.

Profesor wyjaśniał, że problem ten zrodził się w kontekście ustawy o uzgodnieniu płci, która została zawetowana w październiku br. przez obecnego prezydenta Andrzeja Dudę. Sejm poprzedniej kadencji nie zdążył się odnieść do tego weta, a prawdopodobnie sejm obecnej kadencji przynajmniej na razie nie będzie się odnosił do kwestii uzgodnienia płci. - Tego typu projekty powinny być wyposażone w pewną klauzulę, aby nie mogły wnosić o zmianę płci czy jej uzgodnienie osoby, które pozostają w związku małżeńskim – podkreślił prof. Telusiewicz.

Według niego takie nieroztropne ustawy stwarzają faktyczną możliwość, że dojdzie do zmienny płci przez jednego z małżonków. Wówczas rodzi się pytanie prawne co się stanie z małżeństwem w przypadku którego jeden z małżonków zmienił płeć. - Czy ono będzie istnieć czy też nie? – pytał sędzia.

XXXIII Dni Praw Człowieka pod hasłem „Prawo do małżeństwa na progu XXI wieku” potrwają do jutra. Wśród tematów, które poruszają eksperci podczas XXXIII Dni Praw Człowieka pt. „Prawo do małżeństwa na progu XXI wieku” znajdują się zagadnienia takie jak małżeństwo w islamie, związki homoseksualne czy prawne doświadczenia państw zachodnich.

Organizatorem konferencji jest Katedra Socjologii Prawa i Moralności Instytutu Socjologii KUL, Fundacja Rozwoju KUL i Fundacja Konrada Adenauera.