Spośród ponad 3 tys. katolickich jednostek terytorialnych na świecie (diecezje, prałatury terytorialne, wikariaty, prefektury i administratury apostolskie i inne) ponad 1200 znajduje się w najbiedniejszych krajach świata, zapewniając miejscowym Kościołom „minimum istnienia”, najniezbędniejsze zaopatrzenie życiowe. Zbiórka w Niedzielę Misyjną umożliwia pracę duszpasterską i socjalną Kościoła na tych terenach oraz pomaga wcielać w życie różne projekty społeczne jak budowa kościołów, ośrodków zdrowia czy kształcenie seminarzystów i katechistów.

Przyjmowanie zgłoszeń i zapotrzebowań z obszarów misyjnych oraz przedstawianie propozycji do rozdzielania środków zebranych w Dniu Misyjnym należy do kompetencji Papieskiego Dzieła Rozkrzewiania Wiary; następnie na swym dorocznym spotkaniu (zwykle w Watykanie) ok. 150 krajowych dyrektorów PDM opracowuje klucz, według którego będą dzielone te pieniądze. Ta sprawdzona praktyka gwarantuje, że pomoc finansową otrzymają także te diecezje i parafie, które nie mają żadnego wsparcia. A ponieważ w Światową Niedzielę Misyjną modlitwy i zbieranie ofiar odbywa się we wszystkich diecezjach i parafiach, nawet najuboższych, każdy człowiek dobrej woli może włączyć się w tym dniu w tę największą na świecie akcję solidarności.

Światowa Niedziela Misyjna ma na celu zwrócenie uwagi wszystkich katolików na to, że Kościół jest wspólnotą światową – stwierdza dokument PDM. Podkreśla przy tym, że co roku powstaje na świecie ok. 10 nowych diecezji, przede wszystkim w krajach Afryki, Azji, Ameryki Łacińskiej i Oceanii, gdzie Kościół rozwija się najdynamiczniej.

Na Papieskie Dzieła Misyjne składają się cztery organizacje Kościoła powszechnego i Kościołów lokalnych powstałe na przełomie XIX i XX wieku. Są to: Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary (PDRW), które, działając w ponad 150 krajach świata, budzi świadomość misyjną i odpowiedzialność za misyjne dzieło Kościoła wśród wszystkich jego członków; Papieskie Dzieło św. Piotra Apostoła (PDPA), które zajmuje się głównie pomocą w kształceniu i formacji seminarzystów oraz kandydatów do życia zakonnego w krajach misyjnych; Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci (PDMD), dążące do rozpalenia w sercach małych katolików miłości do misji oraz poczucia solidarności, tak duchowej jak i materialnej, z ich rówieśnikami w innych krajach; Papieska Unia Misyjna (PUM), działająca na rzecz misyjnej informacji i formacji kapłanów, członków instytutów zakonnych, stowarzyszeń życia wspólnego i instytutów świeckich, kandydatów do kapłaństwa i do życia poświęconego Bogu, jak również innych osób zaangażowanych w duszpasterską posługę Kościoła.

Papieskie Dzieła Misyjne wchodzą w skład Kongregacji Ewangelizacji Narodów, której prefekt (obecnie jest nim włoski kardynał kurialny Fernando Filoni) stoi na czele Najwyższego Komitetu PDM. Ma on trzech zastępców, z których jednym jest obecnie polski pallotyn ks. Tadeusz Woyda. Jeden z wiceprzewodniczących, zastępca sekretarza Kongregacji – obecnie abp Protase Rugambwa - stoi na czele każdego z czterech Dzieł, które poza tym mają własne zarządy. W Polsce dyrektorem krajowym PDM jest ks. prałat Tomasz Atłas.

W chwili ustanawiania Światowej Niedzieli Misyjnej przed 90 laty Kościół katolicki miał inne oblicze: 80 proc. jego członków mieszkało w Europie i Ameryce, a Kościół dopiero nabierał charakteru prawdziwie powszechnego. W większości państw Ameryki Południowej i Środkowej, Afryki, Azji i Oceanii albo wcale nie było miejscowych biskupów, albo było ich bardzo niewielu. „Niedziele Misyjne przyczyniły się do ogromnych zmian pod tym względem. Młode Kościoły lokalne rozwinęły się w wielkim stopniu właśnie dzięki zbiórkom pieniężnym ze «Starego Świata» i rozpoczął się «gigantyczny boom»: w ciągu stu lat Kościół rozrósł się z 266 milionów do 1,3 miliarda wiernych w 2015 roku. Bez Papieskich Dzieł Misyjnych i takich inicjatyw, jak Światowy Dzień Misyjny nie byłoby to możliwe” – podkreślił w rozmowie z austriacką agencją katolicką Kathpress krajowy dyrektor PDM w tym kraju ks. Karl Wallner.

W Polsce Niedziela Misyjna otwiera Tydzień Misyjny. W tym roku w czwartek w ramach tego Tygodnia odbędzie się Ogólnopolski Dzień Modlitw o beatyfikację Pauliny Jaricot (1799-1862, założycielki Żywego Różańca i Dzieła Rozkrzewiania Wiary), o rozwój misji i dzieła Żywego Różańca. Osoby zaangażowane w to ostatnie dzieło w 20-osobowych Różach modlą się w intencjach papieskich (ogólnej i ewangelizacyjnej), wspierają misje i odbywają formację.

PDM w Polsce prowadzą kilka stałych akcji: AdoMiS – Adopcja Misyjnych Seminarzystów; Misyjny Bukiet – zamieniamy kwiaty przynoszone na uroczystości na dar modlitwy i równowartość pieniężną, przekazywaną na utrzymanie kleryków w krajach misyjnych; Misyjne Apostolstwo Chorych – opieka duchowa, pierwsze piątki miesiąca za misjonarzy oraz cierpienie ofiarowane Bogu w intencji misji; Żywy Różaniec dla Misji – duchowe wsparcie oraz pomoc w wybudowaniu kaplicy w Naung Kan w diecezji Kyaingtong, Myanmar (Birma), których to zadań podjęła się wspólnota różańcowa z Polski za pośrednictwem PDRW; Młodzieżowy Wolontariat Misyjny PDRW – program dla młodzieżowych wspólnot szkolnych i parafialnych, dzięki któremu młodzi ludzie formują się w duchu misyjnym; Kolędnicy Misyjni – akcja bożonarodzeniowego kolędowania dzieci, które odwiedzając rodziny, głoszą radość Ewangelii oraz zbierają ofiary dla swoich rówieśników w krajach misyjnych (w tym roku wspieramy dzieci w Tajlandii).

PDRW w Polsce przekazały w ub.r. na pomoc dla Kościoła misyjnego ponad 1 mln dolarów. W 97 krajach świata pracuje obecnie 2007 misjonarzy z Polski; najwięcej w Afryce i na Madagaskarze – 810, następnie w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach – 784, w Azji – 327, w Oceanii – 67 oraz w Ameryce Północnej – 19. Najwięcej polskich misjonarzy pracuje w duszpasterstwie jako kapłani, udzielając sakramentów św. i katechizując, a także w szpitalach, szkołach, przytułkach. Część z nich udziela się również jako wykładowcy, ojcowie duchowni, ekonomowie lub zakładając nowe misje tam, gdzie Ewangelia i struktury Kościoła jeszcze nie dotarły.

Na całym świecie na terytoriach misyjnych pracuje: 32 435 kapłanów diecezjalnych, 11 242 kapłanów zakonnych, 8374 braci zakonnych i 62 524 siostry zakonne.