Reklama

200 lat diecezji kieleckiej

Nasze początki

13 czerwca 2005 r. minie 200 lat od erygowania przez papieża Piusa VII diecezji kieleckiej bullą „Indefessus personarum”. Na łamach „Niedzieli Kieleckiej” w tym roku będziemy prezentować naszym Czytelnikom historię diecezji i jej losy. Będziemy starać się przybliżyć nie tylko ogólne dzieje, ale także główne instytucje diecezjalne oraz sylwetki wybitnych osób związanych z diecezją.

Niedziela kielecka 3/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Byłoby pomyłką mówić o powstaniu diecezji kieleckiej z pominięciem ważnych i zarazem tragicznych wydarzeń politycznych, jakie wówczas miały miejsce na ziemiach polskich. W 1795 r. w wyniku trzeciego rozbioru Rzeczypospolita przestała istnieć. Podzielona pomiędzy trzech zaborców: Rosję, Prusy i Austrię znikła na 123 lata z mapy Europy. Początkowo, przed III rozbiorem, tereny pomiędzy Wisłą a Pilicą administrowane były przez metropolitę gnieźnieńskiego. Następnie przeszły pod zarząd biskupa pomocniczego krakowskiego Józefa Olechowskiego.
Utrata niepodległości nie pozostała bez wpływu na losy Kościoła katolickiego na ziemiach polskich. Nowy administracyjny podział ziem polskich - zgodnie z postanowieniami zawartej w Petersburgu konwencji rozbiorowej - wiązał się z dostosowaniem istniejących jednostek administracji kościelnej do nowych granic państw zaborczych. Kielce, znajdujące się pod panowaniem austriackim, podlegały jako część tego państwa licznym reformom administracyjnym. Wielkie zmiany reorganizacyjne wiązały się z przeprowadzoną przez cesarza Franciszka II reformą administracji kościelnej. W wyniku tej reformy w Galicji i Słowacji powstały 4 nowe diecezje, w tym kielecka.
Chociaż bulla papieska o powołaniu nowej diecezji ogłoszona została 13 czerwca 1805 r., na jej realizację należało czekać przeszło dwa lata. Wcielenie w życie postanowień papieskich uniemożliwiała bowiem kolejna wojna francusko-austriacka.
Trudno nam dziś odtworzyć atmosferę pamiętnego dnia 30 września 1807 r., w którym to w kieleckiej kolegiacie Najświętszej Maryi Panny metropolita lwowski abp Kajetan Kicki ogłosił decyzję papieża Piusa VII o ustanowieniu diecezji kieleckiej. Z całą pewnością było to dla Kościoła kieleckiego wielkie wydarzenie, wyraz wyróżnienia, a dla samego miasta również wyraz nobilitacji.
Kielce wówczas nie były dużym miastem. W 1808 r. liczyły 2324 mieszkańców. Wybierając miasto na siedzibę nowo powstałej diecezji brano pod uwagę wielowiekową tradycję istnienia kolegiaty wraz z kapitułą. Ponadto Kielce miały odpowiednie zaplecze w postaci niegdyś zamieszkiwanego przez biskupów krakowskich pałacu. To również w tym mieście działało Seminarium prowadzone przez księży ze Zgromadzenia Communis Vitae.
Administracyjnie diecezja kielecka została wydzielona z diecezji krakowskiej, archidiecezji gnieźnieńskiej i diecezji chełmskiej, a podlegała archidiecezji lwowskiej. Bulla papieska znosiła diecezję tarnowską i powoływała diecezję kielecką. Określała strukturę kieleckiej kapituły katedralnej. Diecezja kielecka dzieliła się na 23 dekanaty i liczyła 344 parafie, 5 kolegiat, 5 opactw, 29 klasztorów męskich, 7 klasztorów żeńskich. Po powstaniu Księstwa Warszawskiego tereny diecezji znalazły się w jego obrębie. Po Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. diecezja stała się częścią Królestwa Kongresowego.
Pierwszym mianowanym biskupem diecezjalnym został ks. Wojciech Jan de Boża Wola Górski (1739-1818), dotychczas wikariusz generalny diecezji tarnowskiej. Biskup nie uzyskał aprobaty rządu austriackiego, dlatego też sakrę biskupią otrzymał dopiero po włączeniu Kielc do Księstwa Warszawskiego. Bp Górski dokonał likwidacji dotychczas istniejących archidiakonatów, prepozytur i oficjalatu okręgowego w Kielcach. W ich miejsce utworzył dekanaty.
Bp. Górski, który wcześniej był prepozytem tarnowskiej kapituły katedralnej, dla nowej diecezji zasłużył się zwłaszcza troską o podnoszenie poziomu życia religijnego duchowieństwa. Zabiegał o zwiększenie liczby alumnów studiujących w Seminarium. W 1811 r. zorganizował kielecką kapitułę katedralną. W duszpasterstwie zabiegał o szerzenie kultu Eucharystii.
W 1818 r., 2 lata po reformie administracyjnej w Królestwie Kongresowym, w wyniku której utworzono 8 województw i 8 diecezji, nasza diecezja została zniesiona bullą papieża Piusa VIII Ex imposita nobis. Kapitułę katedralną przeniesiono do Sandomierza, który teraz był siedzibą nowej diecezji sandomierskiej.
Do diecezji sandomierskiej przyłączono 198 parafii byłej diecezji kielckiej. Były one podzielone na 13 dekanatów. Chęciny, Kielce, Kije, Kurzelów, Opatowiec, Pacanów, Sokolica włączone zostały do diecezji krakowskiej. Chodel, Urzędów, Zaklików włączono do nowo powstałej diecezji lubelskiej.
Duże zmiany przyniosła klęska powstania listopadowego. W 1834 r., w wyniku represji, car Mikołaj I pozbawił bp. Skórkowskiego z Krakowa władzy nad częścią diecezji, wyznaczając na administratora ks. A. Paszkiewicza, który rezydował w Kielcach. Mimo braku zgody biskupa krakowskiego, część diecezji krakowskiej, położona w granicach Królestwa Polskiego, wyodrębniła się od pozostałej części diecezji, zyskując pełną niezależność administracyjną. Pierwsze rozdwojenie władzy biskupiej w diecezji krakowskiej usankcjonowane zostało na trwałe w 1849 r. Odtąd, aż do momentu reaktywacji samodzielnej diecezji kieleckiej w 1882 r. część diecezji krakowskiej znajdująca się w granicach Królestwa Polskiego zarządzana była przez osobnych wikariuszy apostolskich. Uprawomocnił to również wcześniej ukaz cara Mikołaja I z marca 1842 r., w którym car zmienił samowolnie nazwę diecezji z krakowskiej na kielecko-krakowską. W 1834 r. wyodrębniona część diecezji liczyła 227 parafii, 1 kolegiatę, 8 klasztorów męskich i 2 żeńskie. Ponowne powołanie samodzielnej diecezji kieleckiej możliwe było dopiero w 1882 r.

* * *

Szersze informacje na temat historii diecezji kieleckiej Czytelnik odnajdzie w następujących opracowaniach: Daniel Olszewski, Diecezja kielecka (1805-1885), Daniel Olszewski, Przemiany Społeczno-religijne w Królestwie Polskim w pierwszej połowie XIX w., Lublin 1984, Księga Jubileuszu Stulecia Diecezji Kieleckiej (1883-1983), Kuria Diecezjalna, Kielce 1986.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Franciszek podczas Mszy Krzyżma do kapłanów: musimy być wolni od surowości i oskarżeń, od egoizmu i ambicji!

2024-03-28 10:38

[ TEMATY ]

papież Franciszek

PAP/EPA/GIUSEPPE LAMI

Do postrzegania życia i powołania w perspektywie całej przeszłości i przyszłości oraz odkrycia na nowo potrzeby adoracji i bezinteresownej, spokojnej i przedłużonej modlitwy serca - zachęcił Franciszek w Wielki Czwartek podczas Mszy Krzyżma w watykańskiej Bazylice św. Piotra. Papież wskazał na potrzebę skruchy, która jest nie tyle owocem naszej sprawności, lecz łaską i jako taka musi być wyproszona na modlitwie.

MSZA KRZYŻMA
HOMILIA OJCA ŚWIĘTEGO FRANCISZKA

CZYTAJ DALEJ

Msza św. Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego

2024-03-28 07:18

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczynają się w Kościele katolickim obchody Triduum Paschalnego - trzydniowe celebracje obejmujące misterium Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego. Liturgia tego dnia odwołuje się do wydarzeń w Wieczerniku, kiedy Jezus ustanowił dwa sakramenty: kapłaństwa i Eucharystii.

Liturgista, ks. prof. Piotr Kulbacki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powiedział PAP, że część pierwsza Triduum - misterium Chrystusa ukrzyżowanego - rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej (Wielki Czwartek) i trwa do Liturgii na cześć Męki Pańskiej (Wielki Piątek). Po tej liturgii rozpoczyna się dzień drugi - obchód misterium Chrystusa pogrzebanego, trwający przez całą Wielką Sobotę. Nocna Wigilia Paschalna rozpoczyna trzeci dzień - misterium Chrystusa zmartwychwstałego – obchód trwający do nieszporów Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ

Nowi kanonicy

2024-03-28 12:00

[ TEMATY ]

Zielona Góra

Karol Porwich/Niedziela

Podczas Mszy Krzyżma bp Tadeusz Lityński wręczył nominacje i odznaczenia kapłanom diecezji. Życzenia otrzymali również księża, którzy obchodzą w tym roku jubileusze kapłańskie.

Pełna lista nominacji, odznaczeń i jubilatów.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję