Zgodnie z ustawą z dn. 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach, uznanie za Pomnik Historii dokonuje Prezydent RP stosownym zarządzeniem. Pomniki Historii zostają zgłoszone do Międzynarodowego Rejestru Dóbr Kulturalnych Objętych Ochroną Specjalną na podstawie konwencji o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisanej w Hadze 14 maja 1954 r.. Ten przyznawany od 1994 r. prestiżowy tytuł może otrzymać zabytek nieruchomy o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalony w powszechnej świadomości i mający duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski. Zespół Pałacowo-Parkowy w Kozłówce, obecnie Muzeum Zamoyskich, bez zastrzeżeń spełnia te kryteria.
Kozłówka, najlepiej zachowana w Polsce rezydencja arystokratyczna związana z dwoma znakomitymi polskimi rodami - Bielińskich i Zamoyskich, wyróżnia się autentycznością i wiernością w utrzymaniu dawnego wyglądu zabytkowych wnętrz i otoczenia. Od lat przyciąga wielu zwiedzających, zwłaszcza niepowtarzalną scenerią oraz cennymi wartościami historycznymi, patriotycznymi i artystycznymi. Wnętrza pałacu, zachowane w pierwotnym układzie, zachwycają bogatą kolekcją malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego z XVIII, XIX i pocz. XX wieku. Wyjątkowy wystrój pałacowych pomieszczeń przywołuje atmosferę dawnej siedziby magnackiej z czasów jej największej świetności za I ordynata Konstantego Zamoyskiego (1846-1923). Związek architektury z walorami przyrodniczymi okolicy podkreśla sąsiedztwo Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego, a doskonały stan nawiązującego do historycznej koncepcji z XVIII wieku zespołu pałacowo-parkowego - doceniono i uhonorowano licznymi nagrodami i wyróżnieniami.
Poza pałacem i parkiem, zainteresowaniem cieszą się: teatralnia, gdzie umieszczane są ekspozycje czasowe, kaplica wzorowana na kaplicy królewskiej w Wersalu oraz powozownia gromadząca pojazdy konne z XIX i początku XX w., różnego typu uprzęże końskie, zabytkowe siodła, akcesoria jeździeckie i przedmioty podróżne. W Kozłówce znajduje się również jedyna w Polsce i nieznana w innych krajach europejskich Galeria Sztuki Socrealizmu. Jest to wystawa o charakterze polityczno-dydaktyczno-artystycznym, prezentująca rzeźby, obrazy, rysunki, grafiki i plakaty z I. poł. lat 50. XX wieku, która poprzez umiejętnie dobrane eksponaty ostrzega przed wszelkimi przejawami sztuki sterowanej przez rządy totalitarne.
Przyznanie Kozłówce tytułu Pomnika Historii cieszy nie tylko dlatego, że upoważnia on do stosowania specjalnych oznaczeń na mapach, zapewnia miejsce w ważnych opracowaniach oraz jest dodatkowym argumentem w zdobywaniu środków finansowych na ochronę zabytku, ale przede wszystkim dlatego, że ta szczególna forma nobilitacji jest jednocześnie formą ochrony najcenniejszych zabytków w Polsce.
Pomóż w rozwoju naszego portalu