Reklama

Kiedy małżeństwo jest nieważne?

Niedziela łódzka 21/2007

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Elżbieta Adamczyk: - Księże Profesorze, zjawisko rozwodów w Polsce narasta, coraz większy procent sakramentalnych związków małżeńskich się rozpada. Nie jest tajemnicą, że zwiększa się liczba pozwów o stwierdzenie nieważności małżeństwa, składanych w Trybunale Metropolitalnym. Jaka jest skala tego zjawiska?

Ks. prof. Grzegorz Leszczyński: - To prawda, ilość pozwów o stwierdzenie nieważności małżeństwa wzrosła zdecydowanie. Myślę, że oprócz sugestii zawartej w Pani pytaniu jest to również spowodowane wzrostem świadomości, przy znacznym udziale mediów, że istnieje w Kościele prawna możliwość uznania zawartego małżeństwa za nieważne.

- Nie jest to jednak „rozwód kościelny” jak sądzą niektórzy?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- Oczywiście, nie. Zgodnie z nauczaniem Kościoła, opartym na Ewangelii, małżeństwo jest jedno i nierozerwalne. Istnieją natomiast określone w prawie przyczyny, które powodują, że małżeństwo od początku nie zaistniało lub było zawarte nieważnie.

- Jakie to są przyczyny?

Reklama

- Każda osoba, aby zawrzeć małżeństwo w sposób ważny, winna być przede wszystkim zdolna do wyrażenia w sposób świadomy i dobrowolny aktu zgody małżeńskiej, a ponadto winna być zdolna do podjęcia, a w konsekwencji do wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich. Mówiąc językiem prawniczym, są to trzy kategorie przyczyn nieważności małżeństwa: przeszkody zrywające, które czynią osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa, wady zgody małżeńskiej oraz brak formy kanonicznej wymaganej do ważnego zawarcia małżeństwa.

- Co się kryje pod tymi prawnymi sformułowaniami?

- Trudno w tej rozmowie wymienić wszystkie szczegółowe kwestie. Najogólniej mówiąc przeszkodą małżeńską jest każda okoliczność, która na mocy prawa Bożego lub ludzkiego nie pozwala na ważne lub godziwe zawarcie małżeństwa. Wśród przeszkód wyróżniamy np. wiek, istniejący już węzeł małżeński, święcenia, pokrewieństwo, powinowactwo, niemoc płciową i inne.

- Czym są wady zgody małżeńskiej?

Reklama

- Przyczyną sprawczą małżeństwa jest zgoda stron, która musi być rzeczywista, a więc nie pozorna czyli tylko zewnętrzna, musi być w pełni świadoma i dobrowolna, a ponadto równoczesna i wzajemna, czyli powzięta przez obie strony. Akt zgody małżeńskiej wymaga zatem od nupturientów zdolności do jego wyrażenia. Brak tej zdolności, wynikający z określonych w prawie przyczyn, czyni zgodę małżeńską nieważną. Wady zgody małżeńskiej to innymi słowy przyczyny, które czynią osobę niezdolną do wyrażenia w sposób ważny zgody małżeńskiej. Zaliczamy do nich np. przymus fizyczny i moralny, podstęp, błąd, jak i najczęściej spotykany w orzecznictwie tytuł nieważności małżeństwa, jakim jest niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, będąca konsekwencją różnego rodzaju zaburzeń sfery psychicznej, takich jak np. psychozy, anomalie psychoseksualne czy silna niedojrzałość emocjonalna.

- Czy wystarczy, że ktoś jest niedojrzały psychicznie, aby uznać go za niezdolnego do małżeństwa? Wiele jest przecież osób niedojrzałych w naszym społeczeństwie…

- Na tym tle dochodzi często do nieporozumień. Osoby przychodzące do naszego Trybunału mają przekonanie, że jeśli byli niedojrzali do małżeństwa, to automatycznie związek jest nieważny. Niedojrzałość w sensie potocznym, czy nawet psychologicznym, niekoniecznie jest kategorią prawną, stanowiącą podstawę stwierdzenia nieważności małżeństwa. Niedojrzałość ta, aby czynić osobę niezdolną do podjęcia obowiązków małżeńskich i to istotnych, takich jak obowiązek wierności, zrodzenia i wychowania potomstwa, stworzenia relacji międzyosobowej między małżonkami - winna mieć charakter poważny, ciężki oraz istnieć już w momencie zawierania małżeństwa. Co najważniejsze, dana osoba, stawiając pewną tezę, musi jej dowieść i temu służy proces. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronie wnioskującej o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Podam typowy przykład: niewystarczający jest dowód niewierności współmałżonka w czasie trwania małżeństwa. Trzeba udowodnić, że w momencie zawierania małżeństwa zakładał on niewierność, a więc wykluczył dochowanie wierności.

- Jakie środki dowodowe są w dyspozycji sędziów?

Reklama

- Sędziowie w orzekaniu o nieważności danego małżeństwa biorą pod uwagę przede wszystkim zeznania stron, zeznania świadków, różne dokumenty, a w sprawach dotyczących impotencji lub sfery psychicznej - opinię biegłego sądowego, która nie ma charakteru wiążącego, nie mniej stanowi ważny dowód. Opinia ta jest niezwykle istotna dla sędziów, gdyż stwierdza lub nie, istnienie w momencie zawierania małżeństwa jakiegoś zaburzenia natury psychicznej u danej osoby i jego wpływ na zdolność osoby w sferze świadomości i wolności działania.

- W tak trudnych i delikatnych sprawach jak relacje małżeńskie nie jest łatwo podejmować decyzję. Czym kierują się sędziowie Trybunału Metropolitalnego?

- Sędziowie służą prawdzie. Jest to zasada naczelna ich działalności. Działanie dla dobra człowieka nie może nigdy oznaczać orzekania w sposób niezgodny z zasadami prawa. Mogę stwierdzić z pełnym przekonaniem, że w naszym Trybunale Metropolitalnym sędziowie orzekają zawsze zgodnie z własnym sumieniem, stojąc na straży jedności i nierozerwalności małżeństwa, co nie oznacza że ich opinie zawsze są jednomyślne.

- Co powinien zrobić człowiek, który przypuszcza lub ma dowody na to, że jego małżeństwo zostało zawarte nieważnie?

- Sadzę, że najpierw powinien skonsultować swoje przypuszczenia z duszpasterzami w parafii. Każdy ksiądz studiował prawo kanoniczne w seminarium i z pewnością ma wiedzę wystarczającą do tego, aby rozeznać sprawę. Następnym krokiem powinno być zasięgnięcie porady w Trybunale Metropolitalnym, w którym zawsze można uzyskać poradę prawną. Dopiero następnym etapem jest przygotowanie i złożenie pozwu. Pozwoli to uniknąć składania próśb, które są pozbawione jakichkolwiek podstaw prawnych i faktycznych.

2007-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nowenna do Matki Bożej Szkaplerznej

[ TEMATY ]

nowenna

szkaplerz

Matka Boża Szkaplerzna

Karol Porwich/Niedziela

Od 7 lipca trwa nowenna do Matki Bożej Szkaplerznej.

O najwspanialsza Królowo nieba i ziemi! Orędowniczko Szkaplerza świętego, Matko Boga! Oto ja, Twoje dziecko, wznoszę do Ciebie błagalnie ręce i z głębi serca wołam do Ciebie: Królowo Szkaplerza świętego, ratuj mnie, bo w Tobie cała moja nadzieja.
CZYTAJ DALEJ

Warszawa: ponownie otwarta zostanie klubokawiarnia bez cennika i alkoholu

2025-07-09 21:23

[ TEMATY ]

Warszawa

Ksiądz z osiedla

Karol Porwich/Niedziela

Ks. Rafał Główczyński

Ks. Rafał Główczyński

W sobotę ponownie otwarta zostanie stołeczna klubokawiarnia bez cennika i alkoholu – powiedział PAP ks. Rafał Główczyński prowadzący na YouTube kanał „Ksiądz z osiedla”. Klientów obsługiwać będzie młodzież, która zarobione pieniądze przeznaczy na wyjazd na Jubileusz Młodych w Rzymie.

Klubokawiarnia Cyrk Motyli została otwarta w lipcu 2024 r. na stołecznych Bulwarach Wiślanych i zawiesiła działalność w okresie jesienno-zimowym. Ks. Główczyński zapowiedział, że lokal zostanie ponownie otwarty w najbliższą sobotę.
CZYTAJ DALEJ

Diakon Norbert Ryznar z żoną na ogólnopolskim spotkaniu diakonów stałych

2025-07-09 15:00

[ TEMATY ]

diakonat stały

Norbert Ryznar

Krzysztof Kaput

W rekolekcjach udział wzięło 17 diakonów stałych

W rekolekcjach udział wzięło 17 diakonów stałych

Wyświęcony przed kilkoma miesiącami w Rzymie na diakona stałego Norbert Ryznar z Bystrzycy Kłodzkiej uczestniczył wraz z rodziną w ogólnopolskich rekolekcjach dla diakonów stałych, które odbyły się w dniach 2–5 lipca w Rudach na Górnym Śląsku.

Rekolekcje pod hasłem „Nie pozwólcie odebrać sobie nadziei” zgromadziły siedemnastu diakonów stałych wraz z rodzinami oraz osoby rozeznające to powołanie. Spotkanie odbywa się co roku w innej diecezji – tym razem gospodarzem była diecezja gliwicka, a uczestników gościł Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy w Rudach i Sanktuarium Matki Bożej Pokornej.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję