Reklama

Komentarze

Co z wolnością sumienia?

Czy w Polsce dochodzi do łamania wolności sumienia, w tym do naruszeń wolności religijnej? – pytamy ks. Tomasza Huzarka, koordynatora projektu Laboratorium Wolności Religijnej.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ks. Mariusz Frukacz: W Polsce coraz częściej można zauważyć przypadki szeroko rozumianego naruszenia swobody w wyznawaniu religii. W 2019 r. odnotowano ich co najmniej 64. Jak pod tym względem wygląda sytuacja w 2020 r.?

Ks. Tomasz Huzarek: Wstępne dane z trzech kwartałów 2020 r. już wskazywały na to, że liczba przypadków naruszeń wolności religijnej będzie w tym roku wyższa niż w roku ubiegłym. Do 22 października (data wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie tzw. aborcji eugenicznej) odnotowaliśmy 103 przypadki naruszenia wolności sumienia i wyznania wśród chrześcijan. Podobnie jak w 2019 r. zdarzenia te obejmują głównie akty wandalizmu oraz znieważania miejsc kultu i symboli religijnych. Jednak październikowe protesty, będące odpowiedzią na wyrok TK, znacznie zintensyfikowały zjawisko ataków na swobodę sumienia i religii. Bieżący stan badań, uwzględniający ataki protestujących na miejsca kultu, symbole religijne, protesty pod kościołami i werbalne czy fizyczne ataki na osoby wierzące, obejmuje łącznie ponad 200 przypadków. Warto zwrócić uwagę, że liczba ta dynamicznie rośnie, są kolejne przypadki, które często nie są upubliczniane w mediach.

Jakie narzędzia obrony swoich wartości mają ludzie wierzący w Polsce?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Należy pamiętać, że wolność sumienia i religii jest jednym z podstawowych i nienaruszalnych praw człowieka, co znajduje potwierdzenie w prawie międzynarodowym. Na gruncie prawa krajowego gwarantuje ją art. 53 Konstytucji RP. Narzędzi ochrony tej wolności dostarczają m.in. prawo karne i prawo cywilne. W Kodeksie karnym przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania ujęte są w art. 194-196, które penalizują dyskryminację wyznaniową, przeszkadzanie w wykonywaniu obrzędów religijnych lub pogrzebowych oraz obrazę uczuć religijnych. Wolność religijna chroniona jest również przez Kodeks cywilny jako dobro osobiste – w art. 23 wymienia się wśród dóbr osobistych m.in. wolność i swobodę sumienia. W praktyce prawo cywilne dotyczy przede wszystkim tego wymiaru wolności religijnej, który polega na prawie do ochrony uczuć religijnych. Uczucia te mogą być naruszane w szczególności przez przekroczenie granic wolności wypowiedzi, ale także przez wszelki atak na religię czy osobę wierzącą. Za dobro osobiste uznawane są także swoboda sumienia oraz swoboda praktykowania obrzędów religijnych. O prawnych aspektach można mówić długo, ale główną siłą naszego działania jako Laboratorium Wolności Religijnej (laboratoriumwolnosci.pl) mają być edukacja i budowanie kultury dialogu, wzajemnego poszanowania, zrozumienia i pomocy ofiarom naruszenia tej wolności.

Jakie są najczęstsze przykłady łamania wolności sumienia i praw ludzi wierzących?

Większość przypadków dotyczy zjawiska cyberstalkingu z przyczyn wyznaniowych, a więc ośmieszania wartości katolickich w przestrzeni medialnej (głównie na portalach społecznościowych), upubliczniania haseł i grafik znieważających osoby wierzące, nawoływania do wrogości względem instytucji Kościoła i wartości katolickich. Można także zaobserwować rosnącą tendencję do stereotypizowania oraz narastające uprzedzenia wobec ludzi wierzących. W ostatnich dniach niepokojący sygnał stanowią liczne przypadki publicznego nawoływania do popełnienia zbrodni: od zachęt do dokonywania aktów wandalizmu skierowanych w miejsca kultu i pomniki świętych po wezwania do fizycznych ataków na przedstawicieli duchowieństwa.

Reklama

Na ulice wyszło pokolenie, które uczęszczało na katechezę, przyjęło sakrament bierzmowania. Jak dotrzeć do tej młodzieży, która odrzuca naukę moralną Kościoła i de facto nie zna Ewangelii?

Niezwykle ważne jest to, by do młodych dotarły przykłady wyważonych reakcji na obecne wydarzenia, by usłyszeli – i zobaczyli – przesłanie pokoju, szacunku i wezwanie do dialogu przede wszystkim we własnym środowisku: od rodziców, wychowawców i nauczycieli. Jak uczyć młodych dialogu? Najpierw przez dostrzeżenie ich samych, stworzenie im w domu, rodzinie i szkole warunków do tego, by mogli wypowiedzieć własne myśli, opinie i wątpliwości. Chcemy promować wśród młodzieży postawę dialogu i solidarności. Dlatego prowadzimy warsztaty dotyczące tolerancji religijnej, podczas których uwrażliwiamy na coraz powszechniejsze przejawy nietolerancji, a także przedstawiamy dane naukowe, statystyczne na ten temat. Ważne są tu dwa aspekty działania. Po pierwsze – w ramach społeczności, przez wspieranie współdziałania i dialogu, po drugie – w parafiach, przez pomoc osobom poszkodowanym, zwłaszcza braciom w wierze.

Jakie konkretne działania proponuje Laboratorium Wolności Religijnej w dzisiejszej rzeczywistości?

Obserwujemy aktualną sytuację w Polsce i nie zaprzestajemy naszych dotychczasowych działań, których celem są przeciwdziałanie naruszeniom wolności religijnej oraz budowanie kultury poszanowania dla wiary i przekonań. Uruchomiliśmy ośrodek informacyjno-konsultacyjny, gdzie osoby, których wolność sumienia i wyznania została naruszona, mogą szukać wsparcia i zgłaszać przypadki naruszeń. Najważniejszymi czynnikami prewencyjnymi są rzetelna informacja oraz edukacja. W szkołach prowadzimy warsztaty o tolerancji religijnej oraz projekty mediacyjne. W środowisku uniwersyteckim natomiast organizujemy konferencje i szkoły letnie z udziałem wykwalifikowanych ekspertów, by promować profesjonalną edukację prawną na temat wolności religijnej i praw przysługujących obywatelom. Naukowo badamy przyczyny powstawania stereotypów, uprzedzeń, które przeradzają się czasem w dyskryminację i prześladowania, ponieważ właśnie tym zjawiskom chcemy przeciwdziałać. Jesteśmy także aktywni w internecie – publikujemy materiały eksperckie, podcasty oraz nagrania z cyklu Akademia Wolności, aby rozpowszechniać wiarygodne informacje oraz promować wysoką kulturę prawną.

Ks. Tomasz Huzarek
rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie

2020-12-02 10:49

Ocena: +7 -4

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Neutralna wolność?

To możliwość dokonywania wyboru czyni człowieka wolnym.

Życie bez wolności jest możliwe. Życie bez wolności nie jest możliwe. Parafraza fragmentu wiersza Bez Tadeusza Różewicza dobrze oddaje myśl Bronisława Wildsteina na temat roli i znaczenia wolności w kulturze. Trudno się nie zgodzić z autorem, który na samym początku stawia tezę o fetyszyzacji tej wartości w kulturze współczesnej. Wszyscy jesteśmy w niej zanurzeni – czy tego chcemy, czy nie. Narracja wolnościowa stała się kwintesencją ponowoczesności, która odrzuciwszy idee prawdy i obiektywności, podważyła kategorię myślenia wspólnotowego. W to miejsce zaproponowała pluralizm i tolerancję, podważając chociażby kryteria oceny postaw moralnych i wyznawanych wartości. Konsekwencje takiego stanu rzeczy opisał lata temu Czesław Miłosz w wierszu Oeconomia divina, pokazując rozpad świata. Napisał: Nie myślałem, że żyć będę w tak osobliwej chwili./ Kiedy Bóg skalnych wyżyn i gromów,/ Bóg Zastępów, kyrios Sabaoth,/ najdotkliwiej upokorzy ludzi,/ pozwoliwszy im działać, jak tylko zapragną,/ im pozostawiając wnioski i nie mówiąc nic. To kwintesencja dzisiejszej kultury – wszystko jest dozwolone, o ile tylko jest efektem wolnego wyboru. Każda próba budowania świata uniwersalnego i spójnego w ramach przyjętych przez wspólnotę kulturową wartości jest określana mianem terroryzmu i powrotem do totalitarnego (zniewolonego) ładu. Ojcowie założyciele: Karol Marks, Friedrich Nietzsche i Zygmunt Freud mogliby być z siebie dumni, gdyby usłyszeli rodzący się w trzewiach ponowoczesnego społeczeństwa krzyk niezgody na jakiekolwiek próby: narodowe, społeczne, rasowe, seksualne i każde inne wyznaczenie granic, w których musimy funkcjonować jako społeczeństwo.

CZYTAJ DALEJ

Dlaczego trzeba spowiadać się przed kapłanem?

2024-03-27 08:03

[ TEMATY ]

spowiedź

Magdalena Pijewska

Skąd wzięła się spowiedź w Kościele? Dlaczego trzeba spowiadać się przed kapłanem? Na czym polega dobrze przeżyta spowiedź? Na te i inne pytania odpowiada nowa książka „Dar przebaczenia. O spowiedzi dla wątpiących” wydana nakładem Wydawnictwa Serafin.

„Dar przebaczenia. O spowiedzi dla wątpiących” to książka wielu autorów. Bogata jest w teksty doświadczonych duchownych: ks. Przemysława Artemiuka, ks. Mariusza Rosika, o. Kazimierza Fryzła CSSR, br. Adama Gęstwy OFMCap, br. Błażeja Strzechmińskiego OFMCap, br. Luisa Dri OFMCap. Nie zabrakło także spojrzenia osoby świeckiej - swoim doświadczeniem podzieliła się publicystka Magdalena Urbańska. Poniżej przedstawiamy fragment książki:

CZYTAJ DALEJ

Msza Święta Krzyżma w Przemyślu

2024-03-28 16:37

Stanisław Gęsiorski

Błogosławieństwo oleju Krzyżma

Błogosławieństwo oleju Krzyżma

W Wielki Czwartek, 28 marca 2024 r., tradycyjnie przed południem w Bazylice Archikatedralnej sprawowana była Msza Święta Krzyżma, której przewodniczył abp Adam Szal, metropolita przemyski. Podczas Eucharystii zostały poświęcone oleje służące do sprawowania świętych namaszczeń: krzyżmo i olej chorych, a księża wobec swojego biskupa diecezjalnego odnowili przyrzeczenia kapłańskie.

Wraz z Arcybiskupem Przemyskim Eucharystię koncelebrował arcybiskup senior Józef Michalik, biskupi pomocniczy: Stanisław Jamrozek i Krzysztof Chudzio oraz licznie zgromadzeni prezbiterzy z całej archidiecezji przemyskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję