Reklama

Kultura

Miłości mistrza Wojciecha

Wybitny kompozytor, skromny, głęboko wierzący człowiek. 29 grudnia mija 10. rocznica śmierci Wojciecha Kilara.

Niedziela Ogólnopolska 53/2023, str. 40-41

[ TEMATY ]

Wojciech Kilar

Zdzisław Sowiński

Wojciech Kilar

Wojciech Kilar

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Gdy podczas uroczystości pogrzebowych brzmiały jego Angelus, Exodus, Symfonia Adwentowa, Agnus Dei, Veni Creator, trudno było nie odnieść wrażenia, że to sam kompozytor chce autorskimi utworami zamknąć niczym klamrą swoje bogate, twórcze życie.

Reklama

Kompozytorską karierę rozpoczął pod koniec lat 50. XX wieku na festiwalu Warszawska Jesień. Był współtwórcą, wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Mikołajem Góreckim, polskiej szkoły awangardowej, pianistą i wybitnym kompozytorem, w którego dorobku znalazły się utwory orkiestrowe, wokalno-instrumentalne, kameralne, ale też muzyka filmowa do ponad 170 obrazów, m.in. Francisa Forda Coppoli, Romana Polańskiego, Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Kieślowskiego. I to muzyka filmowa przyniosła mu światową rozpoznawalność i sławę – jakby wbrew woli, bo nie należała ona do głównego nurtu jego twórczości i – jak sam powtarzał – nie była dla niego najważniejsza. Jeśli jednak nawet ktoś nie jest melomanem muzyki klasycznej i nie spotkał się z muzyką Wojciecha Kilara w sali filharmonii – a utwory kompozytora wykonują największe orkiestry świata, w tym Philadelphia Symphony, Cleveland Symphony i New York Philharmonic – to z pewnością dobrze kojarzy ścieżki dźwiękowe z filmów takich jak: Dziewiąte wrota, Dracula, Pianista czy Pan Tadeusz, Śmierć jak kromka chleba, Korczak, Perła w koronie, Sól ziemi czarnej. Ale trudno uwierzyć, że można nie znać utworów takich jak poematy symfoniczne Kościelec 1909, Krzesany, Orawa czy poemat wokalno-symfoniczny Siwa mgła, dzieł takich jak wspomniane już Exodus i Angelus czy Victoria, Bogurodzica, Missa pro pace.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Małe ojczyzny

Wojciech Kilar urodził się 17 lipca 1932 r. we Lwowie. Bolszewicy, jak wspominał, pozbawili go jednak rodzinnego miasta, które opuścił wraz z rodziną tuż po II wojnie światowej. Przystankiem na wygnańczej drodze był Rzeszów, gdzie Kilar kontynuował naukę muzyki, ukończył gimnazjum i gdzie dzięki pedagogom i wychowawcom odebrał religijne i patriotyczne wychowanie. Ale to Katowice, gdzie mieszkał przez ponad 60 lat, stały się jego drugą małą ojczyzną. Tu znalazł swą przystań, spotkał miłość swojego życia – Barbarę Pomianowską, która została jego żoną, pokochał Śląsk i był mu wierny do końca swych dni. „«Wkomponował się» Wojciech Kilar w Górny Śląsk aż do pełnej identyfikacji z tą ziemią i jej mieszkańcami, gdzie zdobył wykształcenie muzyczne, gdzie znalazł dom i szczęśliwe lata swego małżeństwa z umiłowaną żoną Barbarą” – powiedział abp Wiktor Skworc w homilii podczas uroczystości pogrzebowych kompozytora w archikatedrze katowickiej, które miały miejsce 4 stycznia 2014 r. „A Górny Śląsk był szczodry w okazywaniu wzajemności. Miasto Katowice dało honorowe obywatelstwo, uniwersytet doktorat honoris causa, a górnośląski Kościół nagrodę Lux ex Silesia – bo był światłem ze Śląska, zapalającym i inspirującym”.

Jasnogórski dom

Reklama

Obok żony, Śląska i muzyki miał Wojciech Kilar jeszcze jedną wielką miłość – Jasną Górę. W częstochowskim klasztorze spędził wiele czasu – modlił się, komponował, co roku tu pielgrzymował. Na swoją pierwszą pielgrzymkę na Jasną Górę wybrał się ze swoim przyjacielem – malarzem Jerzym Dudą-Graczem. Podkreślał często, że Jasnej Górze zawdzięcza właściwie wszystko, to, jak potoczyło się jego życie jako człowieka i kompozytora. „Umiłowanie ojczyzny przez Wojciecha Kilara miało niezwykły punkt ciężkości, a była nim Jasna Góra, gdzie bywał częstym gościem; gdzie nie tylko lokował swoje patriotyczne uczucia i religijne przeżycia” – wskazał w homilii pogrzebowej abp Skworc. „Stamtąd też czerpał siły i nadzieję jako człowiek modlitwy różańcowej i brewiarzowej, jako człowiek autentycznie głębokiej duchowości. To z niej czerpał inspirację dla swej twórczości, która przenosi na wyżyny ducha i przynosi doświadczenie sacrum”.

Reklama

Na Jasną Górę kompozytor przybywał w czasie stanu wojennego, by odnaleźć tu utraconą nadzieję i na nowo odkryć sens życia. „Tu, przy Cudownym Obrazie Matki Bożej, poczułem się wolny. (...) Ufałem, że Matka Boża nas nie opuści, pomoże nam i wyjdziemy z tego zwycięsko” – tak wspominał ten czas (Wojciech Kilar, Na Jasnej Górze odnalazłem wolną Polskę... i siebie, Edycja Świętego Pawła). Podczas tych wizyt w klasztorze jasnogórskim znalazł coś jeszcze – radość w prostej modlitwie różańcowej. I to właśnie Różaniec stał się zalążkiem kantaty Angelus do tekstu Pozdrowienia Anielskiego – jak podkreślał kompozytor, jednego z najważniejszych dla niego utworów, który powstał w 1984 r. jako modlitwa w chwili zagrożenia narodu, z myślą o klasztorze i uroczystości otwarcia po konserwacji jasnogórskiego ołtarza. Partytura tego utworu została złożona jako wotum u stóp Pani Jasnogórskiej. Podczas stanu wojennego na Jasnej Górze rozpoczęła się przyjaźń kompozytora ze Zdzisławem Sowińskim, fotografem i reżyserem, współtwórcą filmu Wojciech Kilar. Credo i autorem wystawy zdjęć „Wojciech Kilar – teraz, teraz, teraz i... amen”, która była prezentowana w Częstochowie u stóp Jasnej Góry w 2012 r., roku 80. urodzin kompozytora. „Gdyby kiedyś ktoś mi powiedział, że będę swoje 80. urodziny obchodzić na Jasnej Górze, to nawet by mi nie przyszło coś takiego do głowy, tak więc odczuwam jedno jedyne – wdzięczność” – zaznaczył wówczas artysta. „Czuję wdzięczność Bogu za to, co dał, za to, jakich ludzi postawił na mojej drodze życiowej, jakich przyjaciół – takich jak Zdzisio Sowiński, ale też cały Zakon Paulinów. Czuję się tutaj, jakby to był mój drugi dom”.

Został przyjęty do Konfraterni Zakonu Paulinów. Z gościny ojców paulinów regularnie korzystał, kontemplując w zakonnej celi. „Wojciech Kilar jest autorytetem moralnym, świadkiem wiary i przykładem gorącego patriotyzmu” – powiedział przed laty podczas wspomnianego wernisażu wystawy Zdzisław Sowiński. „Z Jasnej Góry czerpał wiele inspiracji do swojej twórczości i siły duchowe. Podkreślał, że Jasna Góra jest dla niego jak tlen”.

„Na zawsze pozostanie w mojej pamięci jego twarz, ukryta w dłoniach, widoczna nad jasnogórskim klęcznikiem w kaplicy Matki Bożej” – wspominał Wojciecha Kilara tuż po jego śmierci o. Jan Golonka, paulin. „Dziś, kiedy odszedł do Boga, ze wzruszeniem wspominam każdą rocznicę urodzin przyjaciela Jasnej Góry – i mojego przyjaciela – ze wszech miar godną uwagi. Wiele razy przybywał tu pełen modlitewnej zadumy. Matka Boża była magnesem sprowadzającym go do tego miejsca”.

2023-12-21 12:39

Oceń: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pokazać różne oblicza Wojciecha Kilara

Niedziela małopolska 34/2019, str. 6

[ TEMATY ]

muzyka

Wojciech Kilar

Andrzej Szumowski

Muzyka Wojciecha Kilara niezmiennie chwyta za serce każdego odbiorcę – mówi Maciej Sztor

Muzyka Wojciecha Kilara niezmiennie chwyta za serce każdego odbiorcę –
mówi Maciej Sztor

– Wojciech Kilar to kompozytor, który zawsze miał coś istotnego do przekazania odbiorcom, a jego muzyka niezmiennie chwyta za serce – stwierdza w rozmowie z „Niedzielą” Maciej Sztor, znany i uznany dyrygent, który podobnie jak w Warszawie, także w Krakowie poprowadzi Koncert Muzyki Filmowej Wojciecha Kilara

MARIA FORTUNA-SUDOR: – Wiem już, że jest Pan pomysłodawcą koncertu prezentującego muzykę hollywoodzkich filmów. Skąd pomysł, aby w podobny sposób zaprezentować muzykę filmową Wojciecha Kilara?
CZYTAJ DALEJ

W najbliższą niedzielę odbędzie Msza św. w intencji zmarłego harcerza w Katedrze Polowej Wojska Polskiego

2025-07-26 15:04

[ TEMATY ]

harcerze

harcerstwo

Adobe Stock

W związku z tragiczną śmiercią dh. Dominika Muszewskiego, harcerza z ZHR biskup polowy Wiesław Lechowicz, delegat KEP ds. duszpasterstwa harcerzy wystosował list kondolencyjny, w którym zapowiedział, że w najbliższą niedzielę o godz. 10 w katedrze polowej Wojska Polskiego odprawiona zostanie Msza św. w intencji zmarłego harcerza. Tego samego dnia o godz. 11:00 w kościele parafialnym w Witoszowie Dolnym odbędzie się pogrzeb śp. Dominika.

składam głębokie wyrazy współczucia z powodu śmierci śp. Dominika MUSZEWSKIEGO, harcerza Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. W tej trudnej chwili pragnę zapewnić o mojej pamięci w modlitwie. Wyrazem łączności jest także Msza św. sprawowana w Katedrze Polowej w dniu pogrzebu o godz. 10.00 w intencji Zmarłego oraz za wszystkich pogrążonych w żałobie, o siły w tym trudnym czasie.
CZYTAJ DALEJ

Reformę należy zacząć ją od siebie [Felieton]

2025-07-27 13:00

ks. Łukasz Romańczuk

Proces synodalny trwa, a Stolica Apostolska oczekuje dalszej transformacji Kościoła. Bardzo często słyszy się dziś opinie, że Kościół przeżywa kryzys i że jest potrzebna reforma. Na czym ta reforma ma polegać?

W każdej epoce były takie kryzysy dlatego, że walkę dobra ze złem każde pokolenie podejmuje na nowo. Każde pokolenie i każdy człowiek musi podejmować tę walkę ze złem, dlatego ten kryzys będzie obecny zawsze. Kościół musi się stale reformować, ale prawdziwa reforma Kościoła nie polega na zmianie struktur, bo to jest drugorzędna sprawa. Podstawową sprawą jest nawrócenie ludzkich serc. I tę reformę należy zacząć od siebie, od swojego życia duchowego i fizycznego, od swojego stosunku do bliźnich, od swojego stosunku do żywych obowiązków, do społeczeństwa, do kultury, do polityki, do posiadania i używania dóbr doczesnych. Każdy musi zacząć reformę od siebie – nie żądać od papieża czy biskupa, by zmieniał obowiązujące w Kościele zasady. Potrzebne jest dziś bowiem nawrócenie wszystkich – polskich rodzin, by byli prawdziwymi naśladowcami Jezusa Chrystusa. Potrzebne jest nawrócenie naszej polskiej młodzieży - ideowo i moralnie. Potrzebne jest też nawrócenie naszych polityków, aby myśleli kategoriami „dobra wspólnego” - tzw. „bonum commune” [łac] - w kontekście filozofii i etyki, odnosi się do korzyści i pomyślności, które dotyczą całej społeczności, a nie tylko jednostek. Pojęcie to ma głębokie korzenie w historii i jest fundamentalne w prawie kanonicznym oraz świeckim. Potrzebne jest nawracanie pracowników, urzędników, lekarzy, duchownych, nauczycieli i wszystkich innych. Nawrócenie potrzebne jest każdemu z nas.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję